Հայ-ֆրանսիական մշակութային ու քաղաքական առնչությունները չափազանց հետաքրքիր են: Դրանց պատմությանն ու հետաքրքիր դրվագներին է անդրադարձել Վենետիկի Մխիթարյան միաբանության անդամ Հայր Հարություն վարդապետ Պզտիկյանը:

 Հայաստանը կկարողանա՞  գրագետ  արտաքին քաղաքականություն վարել՝ համարժեք արձագանքելով արտաքին մարտահրավերներին: Այս և թեմային վերաբերող այլ հարցերի շուրջ զրուցել ենք արտակարգ և լիազոր դեսպան, Արցախի Հանրապետության նախկին արտգործնախարար Արման Մելիքյանի հետ:  

Այս տարի ևս, նոյեմբերի 6-ից 10-ը, կանցկացվի «Ռոլան» մանկապատանեկան ֆիլմերի միջազգային փառատոնը (14-րդ): Այդ ընթացքում Երևանում և Հայաստանի մարզերում կցուցադրվեն մանկապատանեկան ֆիլմեր: Թե ինչ ֆիլմեր են ցուցադրվելու, ովքեր են լինելու ժյուրիի անդամները և շատ այլ հետաքրքիր մանրամասներ ներկայացնում է փառատոնի մամուլի պատասխանատու Կարինե Գրիգորյանը:

2011 թ.-ից սիրիական հակամարտության հետևանքով սիրիահայերի զանգվածային ներհոսքը Հայաստան պարզեց, որ Հայաստանը գործնականորեն պատրաստ չէ ապահովելու  կազմակերպված ներգաղթ, ինչպես նաև համակարգված զբաղվելու ներգաղթյալների ինտեգրման խնդիրներով: Այս խնդիրներին է նվիրված ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի սփյուռքի հետազոտությունների բաժնի աշխատակից Լուսինե Տանաջյանի «Սիրիահայերը Հայաստանում. ինտեգրման ուղղությունները» հետազոտությունը:

Հայաստանի կրթական համակարգը բազմաթիվ խնդիրներ ունի: Ինչպե՞ս հաղթահարել դրանք: «Վիքիմեդիա - Հայաստան» գիտակրթական ՀԿ նախագահ Սուսաննա Մկրտչյանն իր փորձից գիտի, որ կրթության որակն ու փիլիսոփայությունը հնարավոր է փոխել և դա կարող է անել նաև Վիքիպեդիան: Հայկական Վիքիպեդիան հարստացնելով նոր հոդվածներով՝ դպրոցի ուսուցիչներն ու աշակերտները հնարավորություն ունեն ամեն օր աշխատելու իրենց գիտելիքների վրա՝ ինքնակրթվելով կրթել:

Հայաստանում անցկացվող Ֆրանկոֆոնիայի 17-րդ գագաթնաժողովի շրջանակում Մատենադարում բացվել է «Հայաստան-Ֆրանսիա. դարավոր կապեր» խորագրով ցուցահանդեսը: Ըստ որոշ աղբյուրների՝ Հայաստանի և Ֆրանսիայի միջև կապերի մասին ամենավաղ տվյալները վերաբերում են 4-րդ դարին: Երկու երկրների մշակութային ու քաղաքական կապերի մասին պատմում է ցուցահանդեսի հեղինակ,  մաթեմատիկոս, հայագետ, պատմաբան Կլոդ Մութաֆյանը:

 Հոկտեմբերի 2-ին  ԱԺ երեք խմբակցությունները՝ ՀՀԿ, «Ծառուկյան դաշինք», ՀՅԴ, ընդունեցին ԱԺ կանոնակարգ-օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին օրինագիծը: Դրան հաջորդեց վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը, թե խորհրդարանական արտահերթ ընտրությունները տեղի կունենան այս տարվա դեկտեմբերին, և ինքն առաջիկա օրերին հրաժարական կներկայացնի: «Մոդուս վիվենդի» վերլուծական կենտրոնի տնօրեն Արա Պապյանը ներկայացնում է այն վտանգները, որոնք կարող են հաջորդել այդ հրաժարականին:

 Քաղաքական և ընտրական տեխնոլոգիաների փորձագետ Արմեն Բադալյանի կարծիքով՝ պետական համակարգում տեղի ունեցավ իշխանափոխություն, սակայն մարդկանց ուղեղում տեղի ունեցածը հեղափոխություն էր: Եվ այդ հեղափոխությունը պետք է ամրագրվի նաև ԱԺ-ի արագ լուծարմամբ:   

Սեպտեմբերի 21-ը Հայաստանի անկախության օրն է: Անկախությունը Հայաստանը ձեռք բերեց  ինքնաբերաբա՞ր, ԽՍՀՄ փլուզումից հետո,  թե՞, այդուհանդերձ, դա դժվարությամբ ու մեծ զոհերով ձեռք բերված կարգավիճակ է: Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցում ենք Արցախյան պատերազմի մասնակից, ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտի տնօրեն, բանասիրական գիտությունների դոկտոր Վարդան Դևրիկյանի հետ:

 Վարչապետ Ն. Փաշինյանը հայտարարել էր Արցախի՝ բանակցային գործընթացի կողմ վերադառնալու անհրաժեշտության մասին: Այսօր բանակցություններ որպես այդպիսիք չկան:  Ստատուս քվոն պահպանելու ռեսուրսը սպառվա՞ծ է, թե՞ ոչ: Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցել ենք Հայ-ռուսական սլավոնական համալսարանի համաշխարհային քաղաքականության և միջազգային հարաբերությունների ամբիոնի վարիչ, արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանի հետ։

Սեպտեմբերի 23-ին Երևանի ավագանու ընտրություններն են: Համապետական նշանակության նախորդ բոլոր ընտրությունները Հայաստանում կեղծվել են: Ինչպե՞ս կընթանան այս ընտրությունները, ընտրողները դարձյա՞լ կառաջնորդվեն ոչ թե թեկնածուների ծրագրերով, այլ քաղաքական համակրանքով կամ սոցիալական նպատակահարմարությամբ (ընտրակաշառքով)։ Մեր հյուրը քաղաքագետ Սարո Սարոյանն է:

 Որքանով են հայկական ավանդույթները, կենցաղային մշակույթը առանձնահատուկ և որքանով են մյուս ազգերի ավանդույթներին ներդաշնակ: ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի և Սմիթսոնյան ինստիտուտի համատեղ ջանքերով ԱՄՆ-ում հունիսի 27-ից հուլիսի 8-ը ներկայացվեց  հայկական կենցաղային մշակույթը: Մշակութային մարդաբաններ Ռուզաննա Ծատուրյանի և Աղասի Թադևոսյանի տպավորությունները չափազանց հետաքրքիր են:

Վարչապետի պաշտոնում ընտրվելուց հետո Նիկոլ Փաշինյանը երկու անգամ եղել էր ՌԴ-ում և հանդիպել ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ: Հուլիսի 11-12-ը նա մեկնեց Բրյուսել՝ մասնակցելու ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովին: Փաշինյանն ինքն այցը գնահատեց իբրև ճանաչողական: Ինչպե՞ս են գնահատել այն քաղաքական վերլուծաբանները: Մեր հյուրը Ռուբեն Մեհրաբյանն է:

Կանաչների միության նախագահ Հակոբ Սանասարյանի կարծիքով՝ նոր իշխանությունները պետք է վեր դասեն  ՀՀ քաղաքացու՝ իր հողի վրա առողջ ապրելու իրավունքը հանքարդյունաբերության միջոցով ակնկալվող եկամուտներից:

ՌԴ Պետդումայի պատգամավորների այցը Լելե Թեփե և հայտարարությունը, թե «ԼՂ խնդրի կարգավորման հարցում Ադրբեջանի դիրքորոշումը միշտ եղել է կառուցողական», ի՞նչ ուղերձ ունեին:  Այս և այլ հարցեր ենք քննարկել արտակարգ և լիազոր դեսպան Արման Նավասարդյանի հետ:

 Հայաստանյան համաժողովրդական շարժման ալիքը հասավ Արցախ, բայց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունից հետո, թե նա անվերապահորեն աջակցում է Արցախի իշխանություններին, ցույցերը դադարեցին: Արցախի Հանրապետության նախկին արտգործնախարար Արման Մելիքյանի կարծիքով՝ հայաստանյան փոփոխությունների ալիքը վաղ թե ուշ կհասնի նաև Արցախ:  

Քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանի կարծիքով՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի ռազմական հավասարակշռության՝ հօգուտ Ադրբեջանի խախտման մասին  խոսելիս պետք է հաշվի առնել, որ Հայաստանն այսօր ունի ամենահզոր զենքը՝ լեգիտիմ իշխանություն:

 Քաղաքական ու ընտրական տեխնոլոգիաների մասնագետ Արմեն Բադալյանը վստահ է, որ ԱԺ-ում ներկայացված և նաև արտախորհրդարանական ուժերը արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում հաջողություն արձանագրելու համար  «ռեբրենդինգի» կարիք ունեն: Հակառակ դեպքում ԱԺ կարող է մտնել ընդամենը 2-3 ուժ:

Նիկոլ Փաշինյանը ՀՀ վարչապետի պաշտոնին ընտրվեց՝ ունենալով ժողովրդի գերակշիռ հատվածի աջակցությունն ու վստահությունը: Ի՞նչ քայլեր պիտի անի նոր կառավարությունը՝ պահպանելու և չմաշեցնելու ունեցած վստահությունը: Այս թեմայով զրուցում ենք Միջազգային և անվտանգության հարցերի հայկական ինստիտուտի ղեկավար Ստյոպա Սաֆարյանի հետ:

 «Արի տուն» ծրագիրը և յուրաքանչյուր սփյուռքահայից 1000-ական դոլար «հոգու պարտք» գանձելու՝ սփյուռքի նախարարության ջանքերը, փաստորեն, կարելի է տապալված համարել: Ի՞նչ միջոցներով է հնարավոր  արդյունավետ դարձնել  Հայաստան-սփյուռք կապը:  Հաղորդման հյուրն արևելագետ Արաքս Փաշայանն է:

 1918 թվականին հռչակվեց Հայաստանի առաջին հանրապետությունը: Հայաստանը հաջողեց ձևավորել պետականությունը խորհրդանշող ինստիտուտներ, ունենալ ազգային դրամ, կանոնավոր բանակ... Այդուհանդերձ, առաջին հանրապետությունը կարողացավ գոյություն ունենալ միայն 2,5 տարի: Ի՞նչ պայմաններում ստեղծվեց  այն ու որո՞նք էին հանրապետության կործանման պատճառները: Հաղորդման հյուրն է պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Էդիկ Մինասյանը:

Քաղաքագետ Սարո Սարոյանի կարծիքով՝ քանի դեռ ԱԺ-ում ձայների մեծամասնություն ունի ժողովրդի վստահությունը չվայելող ՀՀԿ-ն, քանի դեռ ՀՔԾ-ն, գլխավոր դատախազը, քաղաքապետը և նախկին իշխանության այլ հենարաններ շարունակում են ազդեցության լծակներ ունենալ, հեղափոխությունը չի կարելի ավարտված համարել։
 

Մայիսի 8-ին վարչապետ ընտրված Նիկոլ Փաշինյանն արդեն նոր նշանակումներ է կատարել. ՀՀ ոստիկանապետի պաշտոնում Վլադիմիր Գասպարյանին կփոխարինի Վալերի Օսիպյանը, ԱԱԾ պետ Գեորգի Կուտոյանին՝ Արթուր Վանեցյանը: Այս նշանակումներն այնքան էլ միանշանակ չեն ընկալվել, հատկապես՝ Վալերի Օսիպյանի նշանակումը: «Մոդուս վիվենդի» կենտրոնի տնօրեն Արա Պապյանը՝ կադրային նոր նշանակումների և  վարչապետից ակնկալվող փոփոխությունների մասին:

 Մայիսի 1-ին ՀՀ ԱԺ-ը մերժեց ՙԵլք՚ խմբակցության ղեկավար Նիկոլ Փաշինյանի թեկնածությունը վարչապետի պաշտոնում: Ներքաղաքական այս ճգնաժամը լուծելու միակ բանական ելքը ՀՀ ԳԽ և ԱԺ նախկին պատգամավոր, քաղաքագետ Վիգեն Խաչատրյանը համարում է ժողովրդի թեկնածու Նիկոլ Փաշինյանի թեկնածությանը կողմ քվեարկելը:
Հ.Գ. Հաղորդումը ձայնագրվել է մայիսի 2-ին՝ մինչև ՀՀԿ-ի հայտարարությունը, թե մայիսի 8-ին՝ վարչապետի հաջորդ ընտրության օրը, Հայաստանը կունենա վարչապետ և որ ՀՀԿ-ն իր թեկնածուին չի առաջադրելու: