Օպերայի լիբրետոն գրել է ճանաչված ռուս գրող և դրամատուրգ Միխայիլ Զագոսկինը։ 1833 թվականին լույս տեսած նրա «Ասկոլդի գերեզմանը» վեպն արժանվույնս չգնահատեցին ո՛չ քննադատները, ո՛չ էլ ընթերցողները։ Սակայն երկու տարի անց՝ 1825 թվականին, Ալեքսեյ Վերստովսկին որոշում է օպերա գրել Միխայիլ Զագոսկինի վեպի հիման վրա։
Օպերայի առաջնախաղը տեղի է ունեցել 1836 թվականի սեպտեմբերի 15-ին։ Հանդիսատեսն այն բարձր գնահատեց: Մոսկվայի Մեծ թատրոնում 25 տարվա ընթացքում օպերան ներկայացվել է ավելի քան 400 անգամ, և մինչև 1887 թվականն այն թատրոնի մշտական խաղացանկում էր։

Իտալացի կոմպոզիտոր Ամիլկարե Պոնկիելլիի «Ջոկոնդա» օպերայի լիբրետոն գրել է իտալացի հայտնի կոմպոզիտոր և բանաստեղծ Արրիգո Բոյտոն՝ Տոբիո Գորրիա ծածկանվամբ։ Դիպաշարի հիմքում Վիկտոր Հյուգոյի «Անջելո. Պադուայի բռնակալը» դրաման է։ «Ջոկոնդան»  հանդիսատեսին առաջին անգամ ներկայացվեց 1876 թվականի ապրիլի 8-ին Միլանի «Լա Սկալա» օպերային թատրոնում։

Լիբրետոյի հեղինակներն են Ֆրիդրիխ Ցելլն ու Ռիխարդ Ժենեն։ Օպերետի դիպաշարի հիմքում Ջովաննի Բոկաչչոյի «Դեկամերոն» ժողովածուից մի քանի նովելներ են, որոնք հմտորեն միավորվել են՝ գործողությունների գլխավոր հերոս դարձնելով հենց Բոկաչչոյին։

Օպերայի իտալերեն լիբրետոն գրել է Ֆելիչե Ռոմանին՝ ըստ ֆրանսիացի դրամատուրգ Լուի Ալեքսանդր Սումեի «Նորմա կամ մանկասպանություն» ողբերգության։
Բելլինին երաժշտությունն ավարտել է առաջնախաղից 20 օր առաջ: Կոմպոզիտորի պահանջով փորձերը շարունակվել են նաև առաջնախաղի նախօրեին՝ առավոտյան: Այդ իսկ պատճառով բոլոր մեներգիչները չափազանց հոգնած էին և ուժասպառ: Արդյունքում 1831 թվականի դեկտեմբերի 26-ի առաջնախաղն անհաջող էր: Բելլինին այդ ներկայացումը բնութագրել է որպես «իսկական ֆիասկո»: Բայց հաջորդ օրը՝ դեկտեմբերի 27-ին, հանդիսատեսն արժանվույնս գնահատում է ներկայացումը. բուռն ծափահարում էին անգամ այն տեսարանների ժամանակ, որոնցից հատկապես դժգոհ էին նախորդ երեկոյան: Այդ օրվանից էլ Վինչենցո Բելլինիի «Նորման» սկսում է իր հաղթական երթը համաշխարհային օպերային թատրոններում:

Չայկովսկու «Շչելկունչիկ» բալետի դիպաշարը փոխառված է Էռնստ Թեոդոր Ամադեուս Հոֆմանի «Մարդուկ-Ջարդուկը և մկների թագավորը» հեքիաթ-վիպակից: Բալետի լիբրետոյի հիմքում, սակայն, Ալեքսանդր Դյումա-հոր «Շչելկունչիկի պատմությունը» հեքիաթի 1844 թվականի փոխադրությունն է, որը «Թատերական հանրագիտարանում» սխալմամբ վերագրվել է Ալեքսանդր Դյումա-որդուն: Չայկովսկին բալետի վրա աշխատել է հանրաճանաչ բալետմայստեր Մարիուս Պետիպայի հետ: Բալետի  պրեմիերան տեղի է ունեցել 1892 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Մարիինյան թատրոնում՝ «Իոլանտա» օպերայի հետ մեկտեղ: