

Երաժշտական թատրոնի գոհարներ
Հաղորդաշարը ներկայացնում է հանրածանոթ օպերաների, բալետների, մյուզիքլների և օպերետների լավագույն կատարումները՝ անդրադառնալով այս գործերի ստեղծման պատմությանն ու դիպաշարին:
- Հաղորդման հեղինակ՝ Ինեսսա Խաչատրյան


Ֆրանց ֆոն Զուպպե, «Բոկաչչո» կամ «Պալերմոյի արքայազնը» օպերետ
Լիբրետոյի հեղինակներն են Ֆրիդրիխ Ցելլն ու Ռիխարդ Ժենեն։ Օպերետի դիպաշարի հիմքում Ջովաննի Բոկաչչոյի «Դեկամերոն» ժողովածուից մի քանի նովելներ են, որոնք հմտորեն միավորվել են՝ գործողությունների գլխավոր հերոս դարձնելով հենց Բոկաչչոյին։


Վինչենցո Բելլինի, «Նորմա» օպերա
Օպերայի իտալերեն լիբրետոն գրել է Ֆելիչե Ռոմանին՝ ըստ ֆրանսիացի դրամատուրգ Լուի Ալեքսանդր Սումեի «Նորմա կամ մանկասպանություն» ողբերգության։
Բելլինին երաժշտությունն ավարտել է առաջնախաղից 20 օր առաջ: Կոմպոզիտորի պահանջով փորձերը շարունակվել են նաև առաջնախաղի նախօրեին՝ առավոտյան: Այդ իսկ պատճառով բոլոր մեներգիչները չափազանց հոգնած էին և ուժասպառ: Արդյունքում 1831 թվականի դեկտեմբերի 26-ի առաջնախաղն անհաջող էր: Բելլինին այդ ներկայացումը բնութագրել է որպես «իսկական ֆիասկո»: Բայց հաջորդ օրը՝ դեկտեմբերի 27-ին, հանդիսատեսն արժանվույնս գնահատում է ներկայացումը. բուռն ծափահարում էին անգամ այն տեսարանների ժամանակ, որոնցից հատկապես դժգոհ էին նախորդ երեկոյան: Այդ օրվանից էլ Վինչենցո Բելլինիի «Նորման» սկսում է իր հաղթական երթը համաշխարհային օպերային թատրոններում:


Բեդրժիխ Սմետանա, օպերա «Վաճառված հարսնացուն»
Չեխ կոմպոզիտոր Սմետանան այս երգիծական օպերան սկսել է գրել 1863 թվականից: Լիբրետոյի հեղինակը ժամանակի նշանավոր չեխ գրող Կարել Սաբինան էր: Կոմպոզիտորին լիբրետոյի նախնական տարբերակը չգոհացրեց. այն գրված էր մեկ գործողությամբ օպերետի համար: Բայց Սմետանայի խնդրանքով՝ լիբրետոն ընդլայնվեց և հիմք դարձավ երկու գործողությամբ օպերայի, որի երաժշտությունը Սմետանան ավարտեց 1866 թվականին: Նույն թվականի մայիսի 30-ին Պրահայի «Ժամանակավոր թատրոնում» «Վաճառված հարսնացուն» օպերան առաջին անգամ ներկայացվեց հանդիսատեսին: 1870 թվականին Սանկտ-Պետերբուրգում ներկայացնելու համար Սմետանան օպերան զգալիորեն փոփոխեց: Մասամբ փոխեց օպերայի տեքստը, ստեղծեց մի քանի նոր երաժշտական հատված: Նոր խմբագրված օպերան արդեն բաղկացած էր երեք գործողությունից և մինչ օրս էլ հանդիսատեսին ներկայացվում է հենց այս տարբերակով:


Ալեքսանդր Գլազունով, «Ռայմոնդա» բալետ
1896 թվականի գարնանը Սանկտ-Պետերբուրգի կայսերական թատրոնների տնօրեն Իվան Վսեվոլոժսկին Գլազունովին պատվիրում է գրել «Ռայմոնդա» բալետի երաժշտությունը: Բալետի սցենարի գաղափարը 19-րդ դարի առաջատար բալետմայստեր Մարիուս Պետիպայինն էր, իսկ լիբրետոն հանձն առավ գրել ռուս գրող Լիդիա Պաշկովան: Բալետի սկզբնախաղը տեղի ունեցավ 1898 թվականի հունվարի 7-ին Սանկտ-Պետերբուրգի Մարիինյան թատրոնում:


Պյոտր Իլյիչ Չայկովսկի, «Շչելկունչիկ»
Չայկովսկու «Շչելկունչիկ» բալետի դիպաշարը փոխառված է Էռնստ Թեոդոր Ամադեուս Հոֆմանի «Մարդուկ-Ջարդուկը և մկների թագավորը» հեքիաթ-վիպակից: Բալետի լիբրետոյի հիմքում, սակայն, Ալեքսանդր Դյումա-հոր «Շչելկունչիկի պատմությունը» հեքիաթի 1844 թվականի փոխադրությունն է, որը «Թատերական հանրագիտարանում» սխալմամբ վերագրվել է Ալեքսանդր Դյումա-որդուն: Չայկովսկին բալետի վրա աշխատել է հանրաճանաչ բալետմայստեր Մարիուս Պետիպայի հետ: Բալետի պրեմիերան տեղի է ունեցել 1892 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Մարիինյան թատրոնում՝ «Իոլանտա» օպերայի հետ մեկտեղ: