Հոգևոր զրույցներ
Կյանքի կոչում և նպատակ: Ներանձնական փնտրումներ և հոգևոր ճանապարհի ընտրություն: Դավանական մաքրություն, ուղղափառ գիտակցություն, սեփական ավանդության ճանաչողություն: Ինչ պատասխաններ է տալիս Եկեղեցին մեզ հուզող խնդիրներին: Ինչպիսին է հոգևորի և նյութականի փոխհարաբերությունը մարդու կյանքում: Կարելի՞ է այս կյանքում հասնել կատարելության: Ինչպես իրագործել քրիստոնեական պատվիրանները: Ինչպես վերաբերվել աղանդավորական շարժումներին: Ինչպես զերծ պահենք մեզ և մեր երեխաներին հոգևոր շեղումներից: Այս և այլ կարևոր հարցերի պատասխանները` «Հոգևոր զրույցներ» հաղորդաշարի քննարկումներում:
Հովհաննեսի հայտնություն. պատգամներ եկեղեցուն
Հովհաննես առաքյալի հովվական ուղերձը Փոքր Ասիայի յոթ եկեղեցական համայնքներին։ Քիլիազմի կամ «Հազարամյա թագավորության» վարդապետությունը վաղ Եկեղեցում և Տիրոջ գալստյան սպասումը մեր օրերում։ Զգուշացում հավատուրացության և հերձվածների դեմ. «Լքեցիր քո առաջին սերը» (Հայտ. Բ 4)։ Հոգևոր գաղջության ատելի լինելը Տիրոջ համար։ Աստծո հանդեպ հավատի, հույսի և սիրո մեջ հարատևելու պատվիրանը։ Հոգևոր մահն իբրև «երկրորդ մահ» (Հայտ. Բ 11)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հոգետրավմայի ամոքման քրիստոնեական ուղին
Հոգեկան տրավմաների տարատեսակները և ընդհանուր բնորոշիչ գծերը։ Հոգետրավմաների ամոքման ուղին և հաջորդական քայլերը։ Ազգային տրավման հրեա և հայ ազգերի գիտակցության մեջ և դրա հաղթահարման փորձերը։ Ամեն բան կորցրած մարդու հոգետրավմատիկ վիճակի և կազդուրման նկարագրություն Հոբի օրինակով։ Սեռական բռնության տրավմատիկ հետևանքների վերլուծություն. Ամոն և Թամար, Դինա, Շուշանիկ։
- Խոսնակ՝ Մարիաննա Ապրեսյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Սուրբ Մյուռոնի խորհուրդը
Մյուռոնի աստվածաշնչյան և վաղքրիստոնեական ակունքները։ Սուրբ Դիոնիսիոս Արեոպագացու մյուռոնի աստվածաբանությունը։ Սուրբ Մյուռոնն իբրև Քրիստոսի և Սուրբ Հոգու խորհրդանիշ։ Մյուռոնօրհնեքը Հայ Եկեղեցում և մյուռոնօրհնությունը վավերացնող նվիրական սրբությունները։ Սուրբ Մյուռոնը և Եկեղեցու խորհուրդները։ Մյուռոնօրհնեք, Դրոշմ ինքնության։
- Խոսնակ՝ Տ. Դավիթ քհն․ Գիշյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Սաղմոսարան
Սաղմոսաց գիրքն աստվածաշնչյան կանոնում։ Դավիթ թագավորի կերպարը։ Սաղմոսասացություն և սաղմոսերգություն։ Սաղմոսներում արտահայտված մարդկային հույզերը։ Սաղմոսների ուսուցողական նշանակությունը։ Աղոթական վիճակն ու սաղմոսների ընթերցանությունը։
- Խոսնակ՝ Տ. Դավիթ քհն․ Գիշյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ծուլություն
Ծուլությունն իբրև մահացու մեղք։ «Տեր Աստված Իր ստեղծած մարդուն տեղավորեց բերկրության դրախտում, որպեսզի սա մշակի ու պահպանի այն» (Ծն. Բ 15)։ Աստվածաշնչի իմաստության գրքերի և ժողովրդական իմաստության հորդորները ծույլերին։ Հովհան Ոսկեբերան. «Արժե՞ ծուլության պատճառով հասնենք դժոխք»։ «Օգտագործե՛ք ժամանակը» (Եփես. Ե 16)։ Տասը մնասների առակը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Խաչվերացի տոնը
Տիրոջ խաչափայտի վերադարձը գերությունից Երուսաղեմ։ Քրիստոնյայի հաղթանակը խաչով։ Տերունական խաչի փառաբանությունը ծիսական թափորների և անդաստանների ժամանակ։ Սբ. Խաչի տոներն իբրև խաչի գյուտի տոներ։ Քրիստոնյայի անձնական հարաբերությունը Խաչյալի և փրկական խաչի հետ։ Ճշմարիտ խաչակրություն, խաչը հոգում կրելու անհրաժեշտությունը։
- Խոսնակ՝ Տ. Նշան քհն․ Ալավերդյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ուսանելու աստվածային պատվիրանը
Եկեղեցին և լուսավորությունը։ Աստվածաշնչի իմաստության գրքերում կրկնվող հորդորները։ Դպրոց, դպիր և դպրություն։ Արդի ժամանակներում ուսուցչի և վարդապետի հանդեպ խարխլված հարգանքը։ «Սովորե՛ք Ինձանից» (Մատթ. ԺԱ 29)։ Ուսուցում առակների միջոցով։ «Ամենայն չարիք մտանեն ի միտս մարդոյ յանուսումնութենէ»։ Սրբոց Թարգմանչաց նշանաբանը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Նախանձ
«Կայե՛ն, ո՞ւր է քո եղբայր Աբելը» (Ծն. Դ 9)։ Նախանձն իբրև մահացու մեղք և այլ մեղքերի արմատ։ Ծնվող նախանձը հաղթահարելու միջոցը. «Հանդարտվի՛ր, նա [մեղքը] քեզ պիտի հնազանդվի, և դու պիտի իշխես նրա վրա» (Ծն. Դ 7)։ Նախանձն իբրև պայքար և բողոք Աստծո կամքի դեմ։ Նախանձոտ Աստծո կերպարը և ճշմարիտ նախանձախնդրությունը։ Նախանձը վերացնող զորությունը. «Սերը չի նախանձում» (Ա Կոր. ԺԳ 4)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Արդի աստվածաբանական կրթությունը Հայաստանում
Աստվածաբանական կրթության գործնական կիրառությունն ու մասնագիտական հեռանկարները Հայաստանում։ Բուհերի դիմորդների համար աստվածաբանության գրավչությունը, առնչությունը փիլիսոփայության, հոգեբանության և արվեստաբանության հետ։ Քրիստոնեական հավատի և աստվածաբանության փոխկապակցվածությունը։ Եկեղեցին իբրև աստվածաբանության շարժիչ ուժ և նրա բնական միջավայր։
- Խոսնակներ՝ Ալյոնա Անախասյան, Ասյա Ղազարյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ինքնասպանություն
Ինքնասպանություն. հանցանք սեփական անձի, բնական կարգի և Աստծո դեմ։ Եկեղեցու վարդապետության մեջ ինքնասպանության ընկալումն իբրև մեղք, հուսահատության և սպանության համակցություն։ Անգիտակից համարվող ինքնասպանության դեպքերը։ Ինքնասպանի հոգու և նրա հարազատների նկատմամբ տարվող հովվական խնամքը։ Էվթանազիայի մասնավոր դեպքեր։ Ինքնասպանության կանխման հոգևոր մեխանիզմները. եղբայրական փոխօգնություն և հոգևոր խորհրդատվություն։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Նարեկաբուժություն
Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» երկի հանճարեղությունը։ Դասական բիբլիոթերապիայի ավանդույթներն ու նարեկաբուժությունը։ Հոգեբանական ներշնչա՞նք, թե՞ հոգևոր բուժիչ ազդեցություն։ Հնչյունաբուժություն. ընթերցված աղոթքների ներգործությունը։ Ո՞վ է իրավասու խոսելու նարեկաբուժության մասին և կիրառելու այն իբրև մեթոդ։
- Խոսնակ՝ Հայկ Բաղդյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Քրիստոնյան իբրև քաղաքացի
«Տվեք կայսրինը կայսեր, Աստծունը՝ Աստծուն» (Մատթ. ԻԲ 21)։ Առաքելական թղթերում և ջատագովական շրջանում հնազանդ հպատակներ լինելու ուսուցման ամրապնդումը. «Լսեցե՛ք ձեր առաջնորդներին և հնազանդվեցե՛ք նրանց» (Եբր. ԺԳ 17)։ Աշխարհի և երկնքի արքայության երկքաղաքացիությունը։ Երկնքի արքայության մասին ավետարանական առակները։ Պետականության բացակայության շրջանում Եկեղեցու ստանձնած վարչական առաքելությունը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հոգևորությունը և ֆիզիկան
«Երկինքը պատմում է Աստծո փառքը։ Երկնքի հաստատությունը պատմում է նրա ձեռքի գործերի մասին» (Սաղմ. ԺԸ 2)։ Տիեզերքի ճանաչման մարդկային ձգտումը. գիտելիքի՞, թե՞ Արարչի որոնում։ Տիեզերքի ստեղծման գիտական և քրիստոնեական պատկերացումների հաշտեցումը։ Արարիչն իբրև կարգավորության և գեղեցիկի հաստիչ։ Տիեզերքի և Երկրի խորհրդանշական կենտրոնը։
- Խոսնակ՝ Տ. Մեսրոպ քհն. Արամյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Աստվածաշնչի սերտողություն
Սուրբ Գրքի և գեղարվեստական գրականության ընթերցանության ընդհանրություններն ու տարբերությունները։ Աստվածաշունչն իբրև հոգու և մտքի սնունդ։ Աստվածաշնչի համակարգված ընթերցանության անհատական մոտեցումները։ Սուրբգրային ընթերցվածների մեկնությունը սեփական ուժերով և եկեղեցական աղբյուրների օժանդակությամբ։ Աստվածաշնչյան բնագրի աննվազ գրավչությունը։
- Խոսնակներ՝ Արմինե Ալեքսանյան, Նաիրա Մելիքյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Երաժշտության մանկավարժություն
Երգն ու երաժշտությունն իբրև մեր ինքնության արտահայտման միջոց։ Հայ երաժշտական դպրոցի ակունքներն ու ավանդույթները։ Ժողովրդական և հոգևոր երաժշտության կատարումը։ Եկեղեցական միջավայրն իբրև հոգևոր երաժշտարվեստի դպրոց։ Երգչախմբային և մեներգային մշակույթը հայ իրականության մեջ։ Երաժշտության մանկավարժություն մանուկների համար։ Երաժշտական գործիքների կիրառումը հայ եկեղեցական երաժշտության մեջ։
- Խոսնակ՝ Հասմիկ Բաղդասարյան-Դոլուխանյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Թո՛ւյլ տվեք, որ մանուկներն Ինձ մոտ գան
Հոգով մանկանալու և վերստին ծնվելու Քրիստոսի ուսուցումը. «Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, եթե չդառնաք ու չլինեք մանուկների պես, երկնքի արքայությունը չեք մտնի» (Մատթ. ԺԸ 3)։ «Թո՛ւյլ տվեք այդ մանուկներին և մի՛ արգելեք, որ նրանք Ինձ մոտ գան, որովհետև երկնքի արքայությունը այդպիսիններինն է» (Մատթ. ԺԹ 14)։ Մանուկների դաստիարակումն իբրև Աստծո զավակներ հրեական և հայկական ավանդույթում։ Եկեղեցին իբրև մանուկների հայրենի օթևան. «Ինչո՞ւ էիք Ինձ փնտրում, չգիտեի՞ք, որ Ես Հորս տանը պետք է լինեմ» (Ղուկ. Բ 49)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Արարատյան շաբաթ
Հոգեգալստյան տոնին հաջորդող Եղիական պահքը և Արարատյան շաբաթը։ Արարատյան շաբաթվա տոնակատարություններում ամփոփված հայ ազգային եկեղեցու հիմնադրման պատմությունը։ «Նահատակների արյունը եկեղեցու սերմն է». Հռիփսիմյանց և Գայանյանց կույսերի նահատակությունը և հայոց դարձը։ Հովհաննես Մկրտչի և Աթանագինես եպիսկոպոսի մասունքների բերումը Հայաստան։ Տոն Կաթողիկե Սբ Էջմիածնի, Լուսավորչի տեսիլքը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Մարդն իբրև Աստծո պատկեր
Պատկեր և նմանություն. Սուրբ Երրորդությունը և մարդու եռամասնյա բնությունը։ Մեղքի պատճառով հեռացումն աստվածային պատկերից։ Աստվածային մասնիկի որոնումը մարդու մեջ։ Անառակ որդու առակում որդիության պատվի վերականգնումը։ Քրիստոս իբրև նախաստեղծ պատկերին մարդկության վերադարձի ճանապարհ. «Հագե՛ք նոր մարդուն, որ նորոգված է ըստ իր Արարչի պատկերի» (Կող. Գ 10)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հոգեգալուստ
Սուրբ Հոգին տերունահաստատ Եկեղեցում։ Սուրբ Հոգու ներգործումը Եկեղեցու խորհուրդների միջոցով։ Տիրոջ Հոգու պատկերավորումները։ Մեր սրտերն իբրև Սուրբ Հոգու բնակարան. «Ձեր մարմինները տաճար են Սուրբ Հոգու, որը դուք Աստծուց եք առել և բնակվում է ձեր մեջ» (Ա Կոր. Զ 19, 20)։ Սուրբ Հոգու շնորհները Հայ Եկեղեցու աստվածաբանության մեջ։ Սուրբ Հոգով լցվելու աստվածաշնչյան դրվագները։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Կնոջ դերը Եկեղեցում
Հայրիշխանական հասարակության արտացոլումը Սուրբ Գրքում և եկեղեցական կարգավորության մեջ։ Հայ Եկեղեցու և ընդհանրական Եկեղեցու հայրերի դիրքորոշումը կանանց սպասավորության վերաբերյալ։ Արդի ժամանակներում կանանց համար բաց եկեղեցական ասպարեզները՝ աստվածաբանություն, սրբանկարչություն, վարչական ոլորտ, տիկնանց միություններ։ Եկեղեցական կյանքում կանանց ներգրավման քննարկվող հնարավորությունները՝ կնքամայրություն, սարկավագուհու պաշտոնի վերականգնում։
- Խոսնակ՝ Մարիաննա Ապրեսյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան