Հոգևոր զրույցներ
Կյանքի կոչում և նպատակ: Ներանձնական փնտրումներ և հոգևոր ճանապարհի ընտրություն: Դավանական մաքրություն, ուղղափառ գիտակցություն, սեփական ավանդության ճանաչողություն: Ինչ պատասխաններ է տալիս Եկեղեցին մեզ հուզող խնդիրներին: Ինչպիսին է հոգևորի և նյութականի փոխհարաբերությունը մարդու կյանքում: Կարելի՞ է այս կյանքում հասնել կատարելության: Ինչպես իրագործել քրիստոնեական պատվիրանները: Ինչպես վերաբերվել աղանդավորական շարժումներին: Ինչպես զերծ պահենք մեզ և մեր երեխաներին հոգևոր շեղումներից: Այս և այլ կարևոր հարցերի պատասխանները` «Հոգևոր զրույցներ» հաղորդաշարի քննարկումներում:
Արդի աստվածաբանական կրթությունը Հայաստանում
Աստվածաբանական կրթության գործնական կիրառությունն ու մասնագիտական հեռանկարները Հայաստանում։ Բուհերի դիմորդների համար աստվածաբանության գրավչությունը, առնչությունը փիլիսոփայության, հոգեբանության և արվեստաբանության հետ։ Քրիստոնեական հավատի և աստվածաբանության փոխկապակցվածությունը։ Եկեղեցին իբրև աստվածաբանության շարժիչ ուժ և նրա բնական միջավայր։
- Խոսնակներ՝ Ալյոնա Անախասյան, Ասյա Ղազարյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ինքնասպանություն
Ինքնասպանություն. հանցանք սեփական անձի, բնական կարգի և Աստծո դեմ։ Եկեղեցու վարդապետության մեջ ինքնասպանության ընկալումն իբրև մեղք, հուսահատության և սպանության համակցություն։ Անգիտակից համարվող ինքնասպանության դեպքերը։ Ինքնասպանի հոգու և նրա հարազատների նկատմամբ տարվող հովվական խնամքը։ Էվթանազիայի մասնավոր դեպքեր։ Ինքնասպանության կանխման հոգևոր մեխանիզմները. եղբայրական փոխօգնություն և հոգևոր խորհրդատվություն։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Նարեկաբուժություն
Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» երկի հանճարեղությունը։ Դասական բիբլիոթերապիայի ավանդույթներն ու նարեկաբուժությունը։ Հոգեբանական ներշնչա՞նք, թե՞ հոգևոր բուժիչ ազդեցություն։ Հնչյունաբուժություն. ընթերցված աղոթքների ներգործությունը։ Ո՞վ է իրավասու խոսելու նարեկաբուժության մասին և կիրառելու այն իբրև մեթոդ։
- Խոսնակ՝ Հայկ Բաղդյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Քրիստոնյան իբրև քաղաքացի
«Տվեք կայսրինը կայսեր, Աստծունը՝ Աստծուն» (Մատթ. ԻԲ 21)։ Առաքելական թղթերում և ջատագովական շրջանում հնազանդ հպատակներ լինելու ուսուցման ամրապնդումը. «Լսեցե՛ք ձեր առաջնորդներին և հնազանդվեցե՛ք նրանց» (Եբր. ԺԳ 17)։ Աշխարհի և երկնքի արքայության երկքաղաքացիությունը։ Երկնքի արքայության մասին ավետարանական առակները։ Պետականության բացակայության շրջանում Եկեղեցու ստանձնած վարչական առաքելությունը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հոգևորությունը և ֆիզիկան
«Երկինքը պատմում է Աստծո փառքը։ Երկնքի հաստատությունը պատմում է նրա ձեռքի գործերի մասին» (Սաղմ. ԺԸ 2)։ Տիեզերքի ճանաչման մարդկային ձգտումը. գիտելիքի՞, թե՞ Արարչի որոնում։ Տիեզերքի ստեղծման գիտական և քրիստոնեական պատկերացումների հաշտեցումը։ Արարիչն իբրև կարգավորության և գեղեցիկի հաստիչ։ Տիեզերքի և Երկրի խորհրդանշական կենտրոնը։
- Խոսնակ՝ Տ. Մեսրոպ քհն. Արամյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Աստվածաշնչի սերտողություն
Սուրբ Գրքի և գեղարվեստական գրականության ընթերցանության ընդհանրություններն ու տարբերությունները։ Աստվածաշունչն իբրև հոգու և մտքի սնունդ։ Աստվածաշնչի համակարգված ընթերցանության անհատական մոտեցումները։ Սուրբգրային ընթերցվածների մեկնությունը սեփական ուժերով և եկեղեցական աղբյուրների օժանդակությամբ։ Աստվածաշնչյան բնագրի աննվազ գրավչությունը։
- Խոսնակներ՝ Արմինե Ալեքսանյան, Նաիրա Մելիքյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Երաժշտության մանկավարժություն
Երգն ու երաժշտությունն իբրև մեր ինքնության արտահայտման միջոց։ Հայ երաժշտական դպրոցի ակունքներն ու ավանդույթները։ Ժողովրդական և հոգևոր երաժշտության կատարումը։ Եկեղեցական միջավայրն իբրև հոգևոր երաժշտարվեստի դպրոց։ Երգչախմբային և մեներգային մշակույթը հայ իրականության մեջ։ Երաժշտության մանկավարժություն մանուկների համար։ Երաժշտական գործիքների կիրառումը հայ եկեղեցական երաժշտության մեջ։
- Խոսնակ՝ Հասմիկ Բաղդասարյան-Դոլուխանյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Թո՛ւյլ տվեք, որ մանուկներն Ինձ մոտ գան
Հոգով մանկանալու և վերստին ծնվելու Քրիստոսի ուսուցումը. «Ճշմարիտ եմ ասում ձեզ, եթե չդառնաք ու չլինեք մանուկների պես, երկնքի արքայությունը չեք մտնի» (Մատթ. ԺԸ 3)։ «Թո՛ւյլ տվեք այդ մանուկներին և մի՛ արգելեք, որ նրանք Ինձ մոտ գան, որովհետև երկնքի արքայությունը այդպիսիններինն է» (Մատթ. ԺԹ 14)։ Մանուկների դաստիարակումն իբրև Աստծո զավակներ հրեական և հայկական ավանդույթում։ Եկեղեցին իբրև մանուկների հայրենի օթևան. «Ինչո՞ւ էիք Ինձ փնտրում, չգիտեի՞ք, որ Ես Հորս տանը պետք է լինեմ» (Ղուկ. Բ 49)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Արարատյան շաբաթ
Հոգեգալստյան տոնին հաջորդող Եղիական պահքը և Արարատյան շաբաթը։ Արարատյան շաբաթվա տոնակատարություններում ամփոփված հայ ազգային եկեղեցու հիմնադրման պատմությունը։ «Նահատակների արյունը եկեղեցու սերմն է». Հռիփսիմյանց և Գայանյանց կույսերի նահատակությունը և հայոց դարձը։ Հովհաննես Մկրտչի և Աթանագինես եպիսկոպոսի մասունքների բերումը Հայաստան։ Տոն Կաթողիկե Սբ Էջմիածնի, Լուսավորչի տեսիլքը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Մարդն իբրև Աստծո պատկեր
Պատկեր և նմանություն. Սուրբ Երրորդությունը և մարդու եռամասնյա բնությունը։ Մեղքի պատճառով հեռացումն աստվածային պատկերից։ Աստվածային մասնիկի որոնումը մարդու մեջ։ Անառակ որդու առակում որդիության պատվի վերականգնումը։ Քրիստոս իբրև նախաստեղծ պատկերին մարդկության վերադարձի ճանապարհ. «Հագե՛ք նոր մարդուն, որ նորոգված է ըստ իր Արարչի պատկերի» (Կող. Գ 10)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հոգեգալուստ
Սուրբ Հոգին տերունահաստատ Եկեղեցում։ Սուրբ Հոգու ներգործումը Եկեղեցու խորհուրդների միջոցով։ Տիրոջ Հոգու պատկերավորումները։ Մեր սրտերն իբրև Սուրբ Հոգու բնակարան. «Ձեր մարմինները տաճար են Սուրբ Հոգու, որը դուք Աստծուց եք առել և բնակվում է ձեր մեջ» (Ա Կոր. Զ 19, 20)։ Սուրբ Հոգու շնորհները Հայ Եկեղեցու աստվածաբանության մեջ։ Սուրբ Հոգով լցվելու աստվածաշնչյան դրվագները։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Կնոջ դերը Եկեղեցում
Հայրիշխանական հասարակության արտացոլումը Սուրբ Գրքում և եկեղեցական կարգավորության մեջ։ Հայ Եկեղեցու և ընդհանրական Եկեղեցու հայրերի դիրքորոշումը կանանց սպասավորության վերաբերյալ։ Արդի ժամանակներում կանանց համար բաց եկեղեցական ասպարեզները՝ աստվածաբանություն, սրբանկարչություն, վարչական ոլորտ, տիկնանց միություններ։ Եկեղեցական կյանքում կանանց ներգրավման քննարկվող հնարավորությունները՝ կնքամայրություն, սարկավագուհու պաշտոնի վերականգնում։
- Խոսնակ՝ Մարիաննա Ապրեսյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ննջեցյալների հիշատակություն
Տաղավար տոներին հաջորդող մեռելոց պատարագները, հոգեհանգստյան կարգ։ Հաղորդությունը Եկեղեցու երկրային և երկնային հարկերի միջև։ Հոգու ճակատագիրը հանդերձյալ կյանքում։ Քրիստոնեական դրախտի և դժոխքի պատկերավորումները։ Քրիստոնյայի երկրային ուղին և հուղարկավորությունը դեպի երկինք։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Սրբանկարչություն
Քրիստոնեական քարոզ պատկերների և գույների միջոցով, զգայական ընկալման դերը հավատի զորացման մեջ։ Աղոթական վիճակի և հավատքային ապրումի ներկայությունը սրբապատկերի արարման ընթացքում։ Նկարչական նյութերի և մակերեսի ընտրությունը։ Հայկական սրբանկարչական ավանդույթները և տերունական ու սրբոց պատկերների «հայացումը»։
- Խոսնակ՝ Տաթև Պետրոսյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Մայրության շնորհը
Որդեծնությունն իբրև աստվածադիր պատվիրան։ «Մարդ ծնեցի Աստծո զորությամբ» (Ծն. Դ 1)։ Որդեծնությունն աստվածաշնչյան և նահապետական կենցաղի կենտրոնում. Աբրահամ և Սառա, Եղկանա և Աննա, Զաքարիա և Եղիսաբեթ։ Մայրանալու դժվարությունները և հավատի ամրապնդումը։ Տիրամոր ավետումը։ Ծնողությունն իբրև աստվածանմանություն։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ամուսնալուծություն
Ամուսնական միության սրբությունը բոլոր կրոններում ու մշակույթներում։ Դրախտի ընտանիքը. ամուսնությունն իբրև օրհնություն։ Ինչ արժեքների շուրջ է կառուցվում քրիստոնեական ընտանիքը։ Ամուսինների հարգալից ու առողջ հարաբերության աստվածաշնչյան օրինակներ։ Ընտանեկան խնդիրների հոգևոր խորհրդատվություն։ Թունավոր միություն. ամուսնությունն իբրև ծանր բեռ։ Խրատ պսակադրության։
- Խոսնակ՝ Տ. Առնակ քհն․ Հարությունյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Կրոնական զբոսաշրջություն
Հետզատկական շրջանի համաժողովրդական ուխտագնացությունները։ Ուխտագնացության և կրոնական զբոսաշրջության զանազանությունը, զբոսավարի կարևոր դերակատարությունը։ Կրոնական հուշարձաններ կատարված այցերն իբրև հայրենաճանաչության, ազգային ինքնության ու հավատի ամրապնդման գործոն։ Մարդու հոգևոր հորիզոնի ընդլայնումը համաքրիստոնեական ու նաև ոչ քրիստոնեական կենտրոններ այցելելու շնորհիվ։
- Խոսնակ՝ Նադիա Հովհաննիսյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Տիրոջ Հարությանը սպասելիս
Սբ Զատիկն իբրև Ավագ շաբաթվա իրադարձությունների հանգուցալուծում։ Չարչարանաց ուրբաթն ու Տիրոջ հաղթական խաչի խորհուրդը։ «Եթե մեռանք Քրիստոսի հետ, հավատում ենք, որ Նրա հետ էլ կապրենք» (Հռոմ. Զ 8)։ Զատկական ցնծություն ծանր սգից հետո. «Դուք պիտի լաք և պիտի ողբաք, իսկ աշխարհը ուրախ պիտի լինի։ Դուք պիտի տրտմեք, բայց ձեր տրտմությունը ուրախության պիտի փոխվի… և ձեր ուրախությունը ոչ ոք ձեզնից չպիտի խլի» (Հովհ. ԺԶ 20, 22)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հարություն քհն․ Սեփանյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ծաղկազարդ
«Երգ երգոց»-ում ներկայացված հարսի և փեսայի այլաբանությունը։ Երուսաղեմ մուտք գործող թագավորի կերպարը. Քրիստոս և հրեա ժողովրդի ակնկալիքները։ Չար մշակների առակը (Ղուկ. Ի 9-16)։ Երուսաղեմ հաղթական մուտքի և խաչի տառապալից ճանապարհի հակադրությունը։ «Եթե մեկը ծարավ է, թող Ինձ մոտ գա և խմի» (Հովհ. Է 37)։ «Տերը մոտ է» (Փիլիպ. Դ 5)։
- Խոսնակ՝ Տ. Առնակ քհն․ Հարությունյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Գալստյան կիրակի
Գալստյան կիրակիի աստվածաշնչյան ընթերցվածների (Ես. ԿԶ, Կող. Բ, Մատթ. ԻԲ-ԻԳ) մեկնություն։ Տիրոջ առաջին գալստյան մարգարեական պատկերը և Երկրորդ գալստյան սպասումը։ Հանկարծակի գալուստ, դատաստան և հատուցում։ Հրեա ժողովրդից անդրանկության խլումը և հեթանոսների որդեգրումն Աստծուն։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան