Հայկական վանքեր և սրբատեղիներ

Հայկական վանքեր և սրբատեղիներ

Դարերի ընթացքում հայկական վանքերը մեծ դեր են խաղացել հայ ժողովրդի հոգևոր, մշակութային ու քաղաքական կյանքում: Այս սրբավայրերը հայտնի են որպես ոչ միայն աղոթքի, այլև գիտության ու գրչության կենտրոններ, որտեղ գրվել և հետագա սերունդներին են փոխանցվել բազմաթիվ ինքնուրույն և թարգմանական երկեր: Եկեղեցական համալիրներից շատերը հայ հին ու միջնադարյան ճարտարապետության հոյակերտ ու անկրկնելի նմուշներ են:

 

Տեկորի Սուրբ Երրորդություն վանք
15/02/2024

Տեկորի Սուրբ Երրորդություն վանք

Տեկորի Սուրբ Երրորդություն վանքը կամ Տեկորի տաճարը գտնվել է Անիից 20 կմ հարավ-արևմուտք, Ախուրյանի վտակ Տեկորի աջ ափին: Ըստ շինարարական արձանագրության՝ Տեկորի Սուրբ Երրորդություն վանքի եկեղեցին 5-րդ դարի վերջին քառորդում կառուցել է իշխան Սահակ Կամսարականը:

Խոր Վիրապի վանքը
08/02/2024

Խոր Վիրապի վանքը

Խոր Վիրապի վանքը (նաեւ՝ Խոր Վիրապ կամ Վիրապ) գտնվում է Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի Ոստան գավառում, Արաքս գետի ձախ ափին, պատմական Արտաշատ քաղաքի բլուրներից մեկի լանջին, այժմ՝ ՀՀ-ի Լուսառատ գիւղից հարաւ-արևմուտք: Այս վանքը հայոց նվիրական սրբավայրերից է, հանրահայտ ուխտատեղի: Խոր Վիրապի պատմությունը սերտորեն առնչվում է հայոց դարձի, քրիստոնյա Հայաստանի կրոնական, կրթական, մշակութային զարգացման ողջ ընթացքի հետ:

Շատին վանք
01/02/2024

Շատին վանք

Շատին վանք

Երևանի Կաթողիկե Սբ Աստուածածին եկեղեցի
25/01/2024

Երևանի Կաթողիկե Սբ Աստուածածին եկեղեցի

Երևանի Կաթողիկե Սբ Աստուածածին եկեղեցի

Կապուտկողի Սբ Հակոբ վանքը
18/01/2024

Կապուտկողի Սբ Հակոբ վանքը

Կապուտկողի Սուրբ Հակոբ վանքը հայտնի է նաև Ընձաքարի վանք անունով: Այն գտնվել է Մեծ Հայքի Վասպուրական նահանգում, Կապուտկող լեռան լանջին: Վանքը նուիրվել է Հակոբ Մծբնա հայրապետին: Ըստ աւանդության` հիմնադրվել է 4-րդ դարում:

Տաթևի Մեծ անապատ
04/01/2024

Տաթևի Մեծ անապատ

Տաթևի Մեծ անապատը գտնվում է ՀՀ Սյունիքի մարզի Տաթև գյուղից հարավ-արևելք, Որոտան գետի աջ ափին, Տաթև սարի ստորոտին: Այս համալիրը կառուցվել է 17-րդ դարի երկրորդ կեսին և 18-րդ դարում լրացվել որոշ շինություններով:

Սաղմոսավանք
28/12/2023

Սաղմոսավանք

Սաղմոսավանքը գտնվում է ՀՀ Արագածոտնի մարզի Սաղմոսավան գյուղի արևելյան կողմում՝ Քասախ գետի աջ ափին, կիրճի եզրին: Ըստ ավանդության՝ վանքը հիմնել է Գրիգոր Լուսավորիչը:

Աղբակի Ս. Բարդուղիմեոս վանք
21/12/2023

Աղբակի Ս. Բարդուղիմեոս վանք

Աղբակի Ս. Բարդուղիմեոս վանք

Ինչ է վանքը
14/12/2023

Ինչ է վանքը

Հաղորդման ընթացքում մեկնաբանվում է «վանք» հասկացությունը` ամենալայն առումով: Խոսվում է նաև վանական շարժման, վանականների, վանական համալիրների մասին և այլն:

Գոշավանք
07/12/2023

Գոշավանք

Գոշավանքը կամ Նոր Գետիկ վանքը գտնվում է ՀՀ Տավուշի մարզի Գոշ գյուղի եզրին` Գետիկ գետի աջ ափին: Եղել է միջնադարյան կրոնական, կրթական և մշակութային խոշոր կենտրոններից մեկը Հայաստանում:

Նարեկավանք
30/11/2023

Նարեկավանք

Գտնվել է Մեծ Հայքի Վասպուրական նահանգում, Վանա լճի հարավային ափի մոտ` Նարեկ գյուղում: 10-րդ դարում վանքը հիմնադրել են կրոնական հալածանքների պատճառով Բյուզանդիայից փախած և Հայաստանում ապաստանած հայ վանականները:

Թալինի Կաթողիկե եկեղեցի
23/11/2023

Թալինի Կաթողիկե եկեղեցի

Այս բազիլիկ եկեղեցին կառուցվել է 7-րդ դարում Կամսարական իշխանների կողմից։ Նրա կառուցվածքը հիշեցնում է Դվինի Կաթողիկեն։ Թալինի Կաթողիկեն խիստ տուժել է 1840 թվականի երկրաշարժից. ավերվել են նրա գմբեթն ու շենքի հարավ-արևմտյան մասը։ 1947, ապա 1970-74 թվականներին եկեղեցին վերանորոգվել է։ Թալինի Կաթողիկեն ամբողջովին պատված է եղել որմնանկարներով, որոնց մի մասն է միայն պահպանվել։

Մշո Սուրբ Կարապետ վանքը
16/11/2023

Մշո Սուրբ Կարապետ վանքը

Այս վանքը, որը կոչվել է նաև Մշո Սուլթան Սուրբ Կարապետ, Գլակավանք, Իննակնյան վանք, գտնվել է Մեծ Հայքի Տուրուբերան նահանգի Տարոն գավառում` Մուշ քաղաքից հիյսիս-արևմուտք: 4-րդ դարում վանքը հիմնել է Գրիգոր Լուսավորիչը` Գիսանե և Դեմետրե հեթանոսական կուռքերի մեհյանի տեղում:

 

Դադիվանք
09/11/2023

Դադիվանք

Դադիվանքը՝ Դադեի վանք, Խութավանք, գտնվում է Արցախում, Թարթառ գետի ափին, անտառապատ լեռան լանջին: Ըստ ավանդության՝ հիմնադրվել է մ.թ. 1-ին դարում Թադեոս առաքյալի աշակերտներից մեկի՝ Արցախում քրիստոնեության քարոզչության համար նահատակված Դադիի գերեզմանի տեղում:

 

Գանձասարի վանքը
02/11/2023

Գանձասարի վանքը

Գանձասարի վանքը գտնվում է Արցախի Մարտակերտի շրջանի Վանք գյուղի դիմացի համանուն լեռան վրա: Հիմնադրվել է մինչև 10-րդ դարը: Ներքին Խաչենի Հասան-Ջալալ Դոլա իշխանը 1216-1238 թվականներին կառուցել է Գանձասարի վանքի Սբ  Յովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին:

Ակներ
26/10/2023

Ակներ

Ակներ վանքը Կիլիկյան Հայաստանի գլխավոր վանքերից էր: Այն գրչության, մանրանկարչության և գիտության խոշոր կենտրոն էր: Գտնվել է Ցախուտ և Բարձրբերդ գավառների սահմանագլխին:

 

Անիի մայր տաճար
19/10/2023

Անիի մայր տաճար

Անիի մայր տաճարը հիմնադրել է հայոց թագավոր Սմբատ 2-րդ Տիեզերականը 989 թ.: Կառուցել է Տրդատ ճարտարապետը: Իր կոթողային ձևերով և հարուստ հարդարանքով խորհրդանշել է վերածնված հայկական պետության հզորությունը:

Նորավանք
12/10/2023

Նորավանք

Նորավանքը 13-րդ դարում կառուցված վանական համալիր է, որը գտնվում է Եղեգնաձորի մոտակայքում՝ Ամաղու գետի կիրճում: Վանքը առավել հայտնի է իր երկհարկ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցով: 13-14-րդ դարերում վանքը դարձավ Սյնիքի եպիսկոպոսների նստավայրը և այդպիսով` կրոնական, իսկ հետագայում` նաև մշակութային խոշոր կենտրոն Հայաստանում:

Լմբատավանք
28/09/2023

Լմբատավանք

Լմբատավանքի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին կառուցվել է 7-րդ դարի սկզբներին, Հայաստանի Շիրակի մարզի Արթիկ քաղաքի մատույցներում: Եկեղեցին հարուստ է վիմափոր զարդապատկերներով:

 

Կեչառիս
21/09/2023

Կեչառիս

Կեչառիսի հրաշագեղ վանական համալիրը գտնվում է Կոտայքի մարզի Ծաղկաձոր քաղաքի հիյսիս-արևմտյան հատվածում: Համալիրի գլխավոր եկեղեցին Սբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին է, որը կառուցել է Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունին 1033 թվականին: Կեչառիսի համալիրը Հայ Առաքելական Եկեղեցու Կոտայքի թեմի առաջնորդի նստավայրն է: