Ինքնություն և արժեքներ, քննարկումների շարք
Հաղորդաշարը աշխարհայացքային հիմնահարցերի վերաբերյալ է: Գլխավոր թեմաներն են անձնական և հավաքական ինքնությունը, ճանաչողությունը և արժեքաբանությունը: Հաղորդաշարի նպատակը գաղափարական մտածողության խթանումն է, համայնքաշինական մշակույթի ձևավորումը և արժեքների շուրջ երկխոսության ծավալումը Հայաստանում և սփյուռքում:
Տրանսհումանիզմ, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Ի
Մարդկության առջև կանգնած մարտահրավերները արհեստական բանականության և սինթետիկ կենսաբանության սրընթաց զարգացումների դարաշրջանում: Յուվալ Հարարիի «Հոմո դեուս» ստեղծագործությունը և 2024 թ. Դավոսի ֆորումի ուղերձները: Մարդուն փոխելու կամ ընդհանրապես փոխարինելու սպասումների ձևավորումը: Մարդու գոյության եզակիությունը և անհրաժեշտությունը հարցականի տակ:
Ինչ է մեզ սպասում: Տեխնոլոգիաների զարգացման արագությունը, իմաստավորման բացակայությունը և հանրային երկխոսության ցածր մակարդակը: Մարդկությունը սեփական ապագայի կրավորական դիտորդի դերում:
Գիտությունը, մարկետինգը և իրականությունը: Մարդկային և արհեստական բանականությունների հիմնական տարբերությունները: Որքան հիմնավորված է արհեստական ընդհանուր բանականության (ԱԸԲ) ստեղծման հնարավորությունը:
Մարդու նույնացումը որոշակի գործառույթներ իրականացնող կենսաքիմիական հատկություններով օժտված մեքենայի հետ: Նոր մարդ սինթեզելու կամ մարդուն փոխարինող մեքենաներ ստեղծելու կանխատեսումները: Կենսաբանական, կիբորգային և ոչ օրգանական «էակների» ճարտարագիտություն: Մարդկային «թերությունների»` մահվան, տառապանքի և սահմանափակության, վերացման հավակնությունները: Մարդու գոյության իմաստազրկումը և մարդկային պատմության վախճանի կանխատեսումները:
- Խոսնակներ՝ Արամ Փախչանյան, Կարեն Մուսաելյան
- Վարող՝ Մեսրոպ քհն․ Արամյան
Ինքնության խորհրդանիշները, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում ԺԹ
Սիմվոլիզմի դերը մեր կյանքում: Նշանական ճանաչողության առանձնահատկությունները: Հավաքական ինքնության խորհրդանիշների մեջ ամփոփված գաղափարների, պատումների, բարոյական պատգամների ազդեցությունը մարդկային գիտակցության վրա: Ազգային խորհրդանիշերը որպես մարդկանց միավորող արժեքների, առաքելության, պատմության և ապագայի տեսլականի գաղափարական նշաններ:
Խորհրդանիշները որպես ինքնության շարունակականության, պաշտպանության և հզորացման պատասխանատվություն: Խորհրդանիշների աղավաղումներն ու նենգափոխումները և դրանց նկատմամբ արհամարհանքն ու ոտնձգությունները ինքնության դեմ պայքարի համատեքստում:
Ինչպես վերաբերվենք մեր խորհրդանիշերին: Խորհրդանիշերի ճանաչողության և դրանից բխող արժեքների իրագործման անհրաժեշտությունը: Հայ ինքնության խորհրդանիշերը և դրանց նվիրակարգությունը: Խորհրդանիշների վերաբերյալ պատումները համակարգելու և դրանք կրթության մեջ ներդնելու հրամայականը:
- Խոսնակներ` Հայկ Դեմոյան, Մհեր Նավոյան
- Վարող՝ Տ. Մեսրոպ քհն. Արամյան
Պետությո՞ւն, թե ազգային պետություն, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում ԺԸ
Ազգը որպես հավաքական գիտակցություն, պատասխանատվություն և հավատարմություն: Ազգային սրբություններ, խորհրդանիշներ և արժեքներ: Կրոնի դերը ազգային կյանքում: Եղբայրասիրության պատվիրանը որպես հիմք ազգային կյանքի: Մեր տեսլականը և առաքելությունը:
Ազգը որպես արժեք բացարձակ և վերջնակա՞ն է, թե փոփոխական և միջանկյալ, և կախված է ժամանակից, տեղից և համատեքստից: Ազգերը հի՞ն են պատմության խորքից եկող կապերով ու մշակույթով, թե նոր ստեղծագործություններ են:
Ինչ է և ինչ չէ պետությունը: Մեր չհիմնավորված սպասումները պետությունից: Ինքնիշխան պետություն ունենալու գինը և պատասխանատվությունը:
Պետության մոդելի պատճենահանման վտանգները: Պետությունը որպես բարոյական համակարգ: Աստվածաշնչյան պատվիրանների վրա հիմնված ազգային պետությո՞ւն, թե անհատների միջև կնքված պայմանագրի իրականացման համակարգ:
- Խոսնակներ` Արթուր Աթանեսյան, Վազգեն Յակուբյան
- Վարող՝ Տ. Մեսրոպ քհն. Արամյան
Քրիստոնեությունը և հայերը, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում ԺԷ
Քրիստոնեության դերը հայերի կյանքում։
Ի՞նչ է և ի՞նչ չէ քրիստոնեությունը։
Քրիստոնեությունը պատմամշակութային ժառանգությո՞ւն է, թե անընդհատ նորոգվելու զորություն։
Առաջին քրիստոնյա ազգի կարգավիճակն ու պատասխանատվությունը։
Հոգևոր հիմնախնդիրների հանրային քննարկման և մտածողության բացակայություն։
Ինչո՞ւ չենք ուզում խորանալ հոգևորի մեջ:
- Խոսնակներ` Հակոբ Հակոբյան, Թովմաս ուրարակիր Առաքելյան,
- Վարող՝ Տ. Մեսրոպ քհն. Արամյան
Արժեքահեն կրթություն․ Լուծումներ գտնելու հրամայականը, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում ԺԶ
Ի՞նչ ենք հասկանում «արժեք» ասելով և ինչպե՞ս ենք վերաբերվում արժեքներին:
Ինչպե՞ս տարբերել իրական արժեքը կեղծից:
Եթե կրթությունը մարդու ձևավորման առաքելություն է, ապա ո՞րն է մարդու մեր կատարելատիպը: Մեր կրթական համակարգը և ուսուցիչները պատրա՞ստ են այս առաքելությանը: Արդյո՞ք կրթության առջև դրված է արժեքների ձևավորման հանրային պահանջ:
Ինչպե՞ս սերմանել և խնամել արժեքները: Արժեքահեն կրթության ի՞նչ օրինակներ կան այսօր աշխարհում և մեզանում:
- Խոսնակներ՝ Սերոբ Խաչատրյան, Մանուկ Հերգնյան
- Վարող՝ տեր Մեսրոպ քհն․ Արամյան
Աթեիզմ, ագնոստիցիզմ, սկեպտիցիզմ, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում ԺԵ
Աստծուն և կրոնը մերժողների, ընդունելուց կամ չընդունելուց խուսափողների, հարցականի տակ դնողների տարբերությունները և ընդհանրությունները: Հնարավո՞ր է ապրել առանց Աստո: Աստվածամերժ տեսությունների ամբողջականության, հետևողականության և ինքնաբավության խնդիրները: Գիտապաշտություն, թե՞ գիտություն:
Մերժման հոգեբանությունը: Արդյո՞ք մենք պաշտպանված ենք գիտակցության մանիպուլացիաների դեմ և ունենք սեփական կարծիքի արժանահավատությունը ստուգելու կարողություն: Քննական մտածողություն և ինքնատեսողություն: Ինքներս մեզ գտնելու և հավաքելու անհրաժեշտությունը:
Արդյո՞ք գիտությունը միակ ճանապարհն է իրականության ճանաչողության և բոլոր ճշմարտությունները գալիս են միայն գիտությունից: Գիտությունը կարո՞ղ է ապացուցել կամ հերքել Աստուծո գոյությունը: Հավատքը ռացիոնալ է, թե՞ իռացիոնալ: Արդյո՞ք հավատքի և գիտության մեջ կա՞ հակասություն:
- Խոսնակներ՝ Արամ Փախչանյան, Վարդան Ասլանյան
- Վարող՝ տեր Մեսրոպ քհն․ Արամյան
Ազգային արժանապատվություն և պատասխանատվություն, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում ԺԴ
Արժանապատվությունը որպես ինքնության հիմք և ամրություն: Ինչպես ոտքի կանգնել եւ հավաքվել: Պետությունը որպես բարոյական պատասխանատվություն: Ինչ ենք սպասում պետությունից, եթե մենք մեզ ազատել ենք տեր կանգնելու պատասխանատվությունից: Մեր չլուծված խնդիրները և չհիմնավորված սպասումները: Ինչու ենք մենք փախչում իրականությունից և ճշմարտությանն առերեսվելուց:
- Խոսնակներ` Արթուր Մկրտչյան, Վահրամ Տեր-Մաթևոսյան
- Վարող` Մեսրոպ քահանա Արամյան
Եկեղեցի, կրոն, հոգեկեցություն, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում ԺԳ
Եկեղեցու դերը և սպասավորությունը հայ ժողովրդի կյանքում: Ինչ ենք սպասում Եկեղեցուց, և ինչ է սպասում Եկեղեցին մեզանից: Կրոնը որպես հոգևոր-ճանաչողական համակարգ և կյանքի կարգավորման արժեքային հիմք: Որտեղից են գալիս մշակույթի բարոյական պատվիրանները: Ինչպես զերծ մնալ հոգևորի եսապաշտական ընկալումներից:
- Խոսնակներ` Լարիսա Ալավերդյան, Արա Զոհրաբյան
- Վարող` տ. Մեսրոպ քահանա Արամյան
Պայքարել, թե հանձնվել, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում ԺԱ
Կյանքը որպես պայքար: Ինչպես, որքան և հանուն ինչի պայքարել: Պայքարը արժեքային նվիրակարգության համատեքստում: Հայրենիք և սրբություններ: Ինչպես տեր կանգնել քո ինքնությանը և արժեքներին: Ճանաչողություն, պատասխանատվություն և պաշտպանական համակարգ: Հաղթանակ և պարտություն: Ինչպես հաղթել և ինչպես պարտվել: Ինչպես ամրագրել հաղթանակը և հաղթահարել պարտությունը: Իրականության զգացողություն և երկարաժամկետ մտածողություն: Թշնամին և բարեկամը: Ում դեմ պայքարել և ում հետ ճանապարհ գնալ: Հարգանք թշնամու նկատմամբ, երախտագիտություն բարեկամի նկատմամբ և սեփական արժանապատվության զգացողություն: Պայքարի մեթոդներ և ուղիներ: Սրբոց Թարգմանչաց շարժումը որպես երկարաժամկետ մտածողության և համակարգված պայքարի օրինակ:
Պատմության ընկալման բանալիները, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Ժ
1. Ինչ է պատմությունը հայերիս համար. անցյալի հիշողությո՞ւն, մեկնաբանությո՞ւն, ստեղծագործությո՞ւն, ներշնչանքի աղբյո՞ւր:
2. Պատմական գիտելիքի և փորձառության հիմնական պատումները և գաղափարները: Որն է հայ ինքնության անդրպատումը կամ պատումների պատումը:
3. Առաքինության պատմություն: Ինչ արժեքներ է փոխանցում մեզ պատմությունը, և ինչ բարոյական պատասխանատվություն ենք կրում դրանց նկատմամբ:
4. Կենդանի և մեռած պատմություն: Պատմությունը որպես շարունակական դրամա: Որն է մեր դերը պատմական դրամայում:
5. Պատմությունը որպես իրականություն: Մենք ներկա՞ ենք իրականության մեջ, թե՞ փախչում ենք իրականությունից:
6. Լուծված և չլուծված խնդիրների ժառանգություն: Ինչ պատմական բեռ ենք թողնում ապագա սերունդների համար:
7. Պատմական մտածողության ձևավորում: Ինչպես ներկայացնել և ուսուցանել պատմությունը:
Մշակույթ և հակամշակույթ, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Թ
Մշակույթը որպես մտածողության, աշխատանքի, հարաբերությունների, բարիքի և իդեալների կենսագործ միջավայր կամ համակարգ:
Մշակույթի ճանաչողական և բարոյական աքսիոմները և դրանցից բխող հարացույցները:
Կայացումը, արարումը և կարգավորումը (մշակույթ) ընդդեմ ինքնոչնչացման, սպառման և քաոսի (հակամշակույթ):
Մշակույթի դերը ընդդեմ իմաստի և նպատակի ճգնաժամի: Մենակների և անհաղորդների հասարակությունը: Զոմբին որպես խորհրդանիշ մշակոթային աշխարհակործանման:
Մշակութային ամբողջականություն և ազգային ինքնություն: Պատճենահանումների և արհեստական լուծումների վտանգը: Քոնը սինթեզելու անհրաժեշտությունը և քո խաչը վերցնելու կամքը:
Մշակութային արգելական պատվիրանները կամ սահմանափակող կանոնները: Եսի և ցանկությունների սահմանափակումը հանուն բարձր հավաքական նպատակների: Դրական ասկետիզմ: Զոհաբերության ոգի և կենդանի մշակույթ:
Մշակույթը արհեստական բանականության դարաշրջանում: Ինչպես է նոր ձևավորվող մշակույթը լուծում ճշմարտության և բարոյական իդեալների հասանելիության խնդիրը: Գծային ալգորիթմների փակուղին: Արդյո՞ք մարդու ուղեղը աշխատում է որպես քվանտային համակարգիչ:
Ազատության գինը և նպատակը, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Ը
Ազատության անհրաժեշտությունը և դերը մարդկային կյանքում: Ինչո՞ւ, ինչի՞ց և հանուն ինչի՞ ենք ուզում ազատ լինել: Ազատության և ինքնության առնչությունը: Ազատ կամք, Աստուծո պատկեր և նմանություն: Դետերմինիզմ և ճակատագրապաշտություն:
Ազատության ուղղությունը և պատասխանատվությունը: Բարիք, բա րոյականություն և ճշմարտություն:
«Եւ կը ճանաչէք ճշմարտութիւնը, եւ ճշմարտութիւնը կʼազատի ձեզ» (Յովհ. Ը 32):
«Միայն առաքինի ժողովուրդներն են ունակ ազատ լինելու» (Բ. Ֆրանկլին):
Ներքին կամ հոգևոր ազատություն: Ազատագրված մարդու իդեալը: Կեղծ ազատություն և մոլորություններ: Ազատությունը որպես ապրելու, մտածելու և ստեղծագործելու համարձակություն: Ազատությունը որպես կամուրջ դեպի անհայտը և ծածուկը: Ազատությունը որպէս նորարարության և ստեղծարարության բանալի: Կրթություն և ազատություն:
Արհեստական բանականությունը որպես խաղի կանոնները փոփոխող, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Է
Ինչ է կատարվում, երբ մշակույթն ու տեխնոլոգիաները միավորվում են: Ինչ է արվեստն ու ինչ դեր ունի մարդկանց կյանքում: Մարդկության մշակութային ապագան: Արհեստական բանականության էթիկական հիմնախնդիրները և հնարավոր հետևանքները, որ այն կարող է ունենալ:
Հայ ինքնության առանձնահատկություններ, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Զ
Հավաքական ինքնության հիմնական հատկանիշները (ընդհանուր զգացումներ, հետաքրքրություններ, հավատալիքներ): Ազգային հոգի, կամք և բարոյականություն: Հայ ինքնության կարևորագույն իրադարձությունները և աղբյուրները: Ինչ արժեքներ են բխում դրանցից և որքանով են դրանք կենսական այսօր մեզ համար: Վերափոխման կամք և համարձակություն: Ապագայի պատասխանատւություն:
Առաջնորդություն, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Ե
Առաջնորդության անհրաժեշտությունը և դերը մարդկային կյանքում: Առաջնորդության տեսակները և դրանց փոխակերպումները ժամանակի մեջ: Ի՞նչ չափանիշների պետք է համապատասխանեն առաջնորդները, և ինչպե՞ս պատրաստել նրանց: Առաջնորդի և հետևորդի փոխհարաբերություններ և պատասխանատվություններ: Քաղաքական առաջնորդություն և ազգային հոգեբանություն: Հանրային առաջնորդության մոդելի ընտություն ազգային ինքնության համատեքստում: Էլիտաների դերը առաջնորդության մշակույթի ձևավորման գործում: Առաջնորդության ճգնաժամի հաղթահարման ուղիները:
Բարիք, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Դ
Ինչ է բարիքը և ինչ տեղ է այն զբաղեցնում մեր արժեքային նվիրապետության մեջ: Բարիքը որպես հոգևոր, փիլիսոփայական, մշակութային, ճանաչողական իդեալ: Բարիքի դասակարգումներ` հոգևոր և նյութական, ընդհանրական և անհատական, ամբողջական և մասնակի, հավիտենական և անցողիկ են: Առաքինությունը որպես բարիքի իրագործում: Բարու և չարի պայքարը: Խիղճ և ընտրություն:
Արժեքներ, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Գ
Ի՞նչ են արժևորում անհատները եւ հասարակությունները, և ինչո՞ւ է անհրաժեշտ արժևորել որոշակի իրողություններ: Արժեքները որպես ճանաչողության հիմք: Արժեքների հարաբերակցությունը ինքնության, առաքելության և տեսլականի հետ: Արժեքների հիմնական դասակարգումները: Կա՞ն արդյոք հիմնարար արժեքներ, որոնք ընդհանուր են բոլոր քաղաքակրթությունների համար: Կրթության արժեքային հիմքը:
Ճշմարտություն, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Բ
Ճշմարտության դերը ճանաչողության եւ ինքնաճանաչողության գործընթացում: Ի՞նչ է նշանակում ճշմարտություն բառը տարբեր լեզուներում և քաղաքակրթություններում: Ինչպե՞ս է ճշմարտակենտրոնությունը ազդում մշակույթների ձևավորման վրա: Ճշմարտությունը քրիստոնեության մեջ: Ո՞րն է ճշմարտության գինը, եւ որքա՞ն ենք պատրաստ զոհաբերելու հանուն ճշմարտության:
Ճանաչողություն, Ինքնություն և արժեքներ, Քննարկում Ա
Ճանաչողության դերը եւ նշանակությունը մարդկային կյանքում: Ինչպե՞ս եւ ի՞նչ ենք ճանաչում: Ւնքնաճանաչողությունը ընդհանուր ճանաչողության գործընթացում: Ինքնաճանաչողության ճանապարհի դժվարութիւնները եւ մարտահրավերները: Ճանաչողություն եւ կրթություն: Ի՞նչ եւ ինչպե՞ս ենք սովորեցնում ճանաչել: Ինքնաճանաչողության խնդիրը կրթության մէջ: Մեքենայական ճանաչողություն եւ արհեստական բանականություն: