

Արվեստի երանգներ
Երաժշտական կոթողների ստեղծման պատմությունը:
Երաժշտության էվոլյուցիան և երաժշտական գործիքների ստեղծումը:
Դասական և ազգային պարերի պատմությունը:
- Հեղինակ` Տաթևիկ Տանանյան


Մահվան դեմքը արվեստում
XIV-XV դարերում արևմտաեվրոպական մշակույթն ամբողջությամբ «հեղեղված» էր մահվան թեմայով։ Արվեստի նման ուղղությունը շուտով ստանում է իր անվանումը՝ «Դանս Մակաբր» կամ «Մահվան պար»:


Վլտավա գետի ուղին
Վլտավան Չեխիայի ամենաերկար գետն է (շուրջ 430 կիլոմետր)՝ Էլբայի ձախ վտակը: Չեխիայի ողջ պատմության ընթացքում այն կարևոր դեր է կատարել երկրի կյանքում: Իսկ չեխ կոմպոզիտոր Բեդրժիխ Սմետանայի «Վլտավա» սիմֆոնիկ պոեմը համարում են երկրի ոչ պաշտոնական օրհներգը:
Հենց այս հանճարեղ երկի ստեղծման մասին էլ կխոսենք այսօր:


130 տարի անց
Շարունակում ենք մեր նախորդ հաղորդաժամի «Ավե Մարիա» կաթոլիկ աղոթքի թեման: Այսօր ձեզ կծանոթացնենք մեկ այլ «Ավե Մարիա» երաժշտական ստեղծագործության նույնքան հետաքրքիր պատմության, որը 18-րդ դարի գերմանացի կոմպոզիտոր Յոհան Սեբաստիան Բախի և 19-րդ դարի ֆրանսիացի կոմպոզիտոր, երաժշտական քննադատ Շառլ Գունոյի այսպես կոչված «համագործակցության» արդյունքն է:


Ավե Մարիա
«Ավե Մարիան» սուրբ Աստվածամորը նվիրված ամենահայտնի կաթոլիկ աղոթքներից է։ Նրա տեքստի հիման վրա տարբեր ժամանակներում երաժշտական գլուխգործոցներ են ստեղծվել։
Այսօր մենք կանդրադառնանք Ֆրանց Շուբերտի «Էլենի երրորդ երգը» ստեղծագործությանը, որը հաճախ սխալմամբ անվանում են «Ավե Մարիա»:


Ստեղծագործական երազի առեղծվածը
Ստեղծագործական երազներ տեսնելու ունակությունը հանճարներին բնորոշ ամենաանբացատրելի առեղծվածներից է: Մեզ են հասել բազմաթիվ պատմություններ այն մասին, որ այս կամ այն կարևորագույն նշանակության գյուտի հեղինակը կամ արվեստի հանճարեղ կոթող ստեղծողը երազի միջոցով է հուշում ստացել:


Հայդնի մեղմ ակնարկը
Ավստրիացի կոմպոզիտոր Ֆրանց Յոզեֆ Հայդնը շուրջ երեք տասնամյակ անցկացրել է Էստերհազի իշխանների դղյակում, որն իր հարստությամբ ու շքեղությամբ չէր զիջում կայսեր պալատին:


Սուրճի գովազդը Բախի կյանքում
Շուրջ 300 տարի առաջ՝ 1732-1734 թվականներին, բարոկկո դարաշրջանի գերմանացի կոմպոզիտոր, երգեհոնահար և ջութակահար Յոհան Սեբաստիան Բախը գրում է իր հայտնի «Սրճային կանտատը», որը համարվում է սուրճ գովազդող երաժշտական առաջին ստեղծագործությունը։


Երաժշտական ինքնակենսագրություն
Հաղորդումը նվիրված է ռուս մեծանուն կոմպոզիտոր, դիրիժոր, մանկավարժ, երաժշտական քննադատ, ավելի քան 80 ստեղծագործությունների հեղինակ Պյոտր Չայկովսկու վերջին՝ 6-րդ սի մինոր սիմֆոնիայի պատմությանը։ Այս ստեղծագործությունը կարելի է համարել կոմպոզիտորի երաժշտական ինքնակենսագրությունը:


«Լուսնի սոնատ» կամ մի սիրո պատմություն
№ 14 դո-դիեզ մինոր սոնատը, որը Լյուդվիգ վան Բեթհովենն անվանել է «ֆանտազիայի նման սոնատ» (sonata quasi una fantasia), 1802 թվականի ձմռանը Բոննում տպագրել է հրատարակիչ Նիկոլաուս Զիմրոկը: Երկի տիտղոսաթերթին գրված էր՝ «Նվիրված է կոմսուհի Ջուլիետա Գվիչարդիին»...


Ադաջիոյի հետքերով
Բարոկկո դարաշրջանի իտալացի կոմպոզիտոր, ջութակահար Տոմազո Ջովանի Ալբինոնիի սոլ մինոր ադաջիոն՝ գրված երգեհոնի և լարային գործիքների համար, այսօր աշխարհում ամենահայտնի և առավել հաճախ կատարվող երաժշտական գործերից է: Սակայն շատերը չգիտեն, որ Ալբինոնին գրեթե կապ չունի այս ստեղծագործության ստեղծման հետ:


Վալս
«Արվեստի երանգներ» հաղորդաշարի մեր եզրափակիչ թողարկումը նվիրված է պարերի արքային՝ վալսին․․․


Բալետ
Պարերին նվիրված շարքից այսօր կանդրադառնանք դասական բալետի ստեղծման և զարգացման հակիրճ պատմությանը․․․


Պարահանդես
Պարերի պատմությանը նվիրված շարքից այսօր կպատմենք պարահանդեսների մասին․․․


Կլոր պար կամ շուրջպար
Պարերի պատմությանը նվիրված շարքից այսօր կանդրադառնանք շուրջպարերին, որոնք բնորոշ են գրեթե բոլոր ազգերի պարարվեստին․․․


Քայլերգ
Այսօրվա եթերաժամին կպատմենք, թե երբ և ինչու ստեղծվեցին քայլերգերը, դրանց ինչ տարատեսակներ կան, թողարկման ընթացքում հնարավորություն կունենաք ունկնդրելու հատվածներ այս ժանրի լավագույն երկերից․․․


Պավանա
Այսօրվա եթերաժամին կանդրադառնանք պարարվեստի պատմության մեջ թերևս ամենավսեմ պարերից մեկին՝ պավանային։


Պոլոնեզ
Պարերին նվիրված շարքից այսօր ներկայացնում ենք ամենալեհական պարը՝ պոլոնեզը:


Ֆոլիա
Պարերին նվիրված շարքից այսօր ներկայացնում ենք երաժշտության պատմության անբացատրելի երևույթներից մեկը, որի անվանումն է «ֆոլիա»․․․


Սարաբանդա
Պարերի պատմությանը նվիրված շարքից այսօր ներկայացնում ենք խորհրդավոր սարաբանդան․․․


Պոլկա
Այսօրվա եթերաժամին անդրադառնում ենք չեխական պոլկա ժողովրդական պարին։