Արվեստի երանգներ

Արվեստի երանգներ

Երաժշտական կոթողների ստեղծման պատմությունը:
Երաժշտության էվոլյուցիան և երաժշտական գործիքների ստեղծումը:
Դասական և ազգային պարերի պատմությունը:

  • Հեղինակ` Տաթևիկ Տանանյան
«Ապրող» կարապի պատմությունը
26/05/2025

«Ապրող» կարապի պատմությունը

Վաղնջական ժամանակներից հիասքանչ ու նրբագեղ կարապի մասին լեգենդներ ու առասպելներ են հյուսել՝ նրան համարելով մաքրության ու վեհության խորհրդանիշ: Կարապի գեղեցկությունը ոգեշնչել է մի շարք գրողների, նկարիչների ու կոմպոզիտորների, որոնց թվում` նաև ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Կամիլ Սեն-Սանսին: Վերջինիս «Կենդանիների դիմակահանդես» սյուիտից «Կարապը» պիեսին կանդրադառնանք մեր այսօրվա հաղորդաժամին։

Արվեստի երանգներ
Կառլ Օրֆի «ճակատագրի անիվը»
19/05/2025

Կառլ Օրֆի «ճակատագրի անիվը»

Միջնադարյան բենեդիկտյան Բենեդիկտբոյեռն (կամ կարճ՝ Բոյեռն) վանքը Գերմանիայի Բավարիա երկրամասում է: Տարիներ շարունակ տեղի վանականները հավաքել ու պահպանել են տարբեր բովանդակության գրքեր: Դրանցից թերևս ամենահայտնին «Կարմինա Բուրանա» ժողովածուն է, որը լատիներենից թարգմանաբար նշանակում է «Բոյեռնի երգերը»: Ժողովածուի նյութերի տարածմանը մեծապես նպաստել է գերմանացի կոմպոզիտոր և մանկավարժ Կառլ Հայնրիխ Մարիա Օրֆը՝ գրելով իր հայտնի «Կարմինա բուրանա» բեմականացված կանտատը:

Արվեստի երանգներ
Բալետ՝ աշխատավորների համար
12/05/2025

Բալետ՝ աշխատավորների համար

Բոլերոն իսպանական ազգային պար է, որի առաջին տարատեսակները երևան են եկել 18-րդ դարի երկրորդ կեսից։ 19-րդ դարում բոլերոն այնպիսի մեծ համբավ է վայելել, որ ոչ միայն ազնվականներն են այն պարել, այլև այն դարձել է երաժշտական թատրոնի մաս, և սկսել են սովորեցնել դասական բալետի կանոններով:

Արվեստի երանգներ
Պերգոլեզիի անմահ «կառույցը»
05/05/2025

Պերգոլեզիի անմահ «կառույցը»

1735 թվականին իտալացի կոմպոզիտոր, ջութակահար և երգեհոնահար Ջովաննի Բատիստա Պերգոլեզին Իտալիայի Նեապոլ քաղաքից, որտեղ նա ապրում և ստեղծագործում էր, տեղափոխվում է մերձակա Պոցուոլի փոքրիկ գյուղաքաղաքի ֆրանցիսկյան միաբանության վանքը: Պատճառը տուբերկուլոզ հիվանդությունն էր, որը մեկ տարի անց՝ 1736 թվականի մարտի 16-ին, խլեց 26-ամյա կոմպոզիտորի կյանքը: Հենց այս մեկ տարվա ընթացքում էլ երաժիշտը ստեղծում է իր ամենանշանակալից ստեղծագործությունը՝ «Ստաբատ մատեր» ֆա մինոր կանտատը։

 

Արվեստի երանգներ
Օրորոցային երգ կամ սիրային գաղտնի նամակ
28/04/2025

Օրորոցային երգ կամ սիրային գաղտնի նամակ

Օրորոցային երգը երաժշտական բանահյուսության ամենահին ժանրերից է՝ մարդկության պատմության նախապատմական շրջանից։ Ամեն ժողովուրդ ունեցել է իր դիցաբանությանը, աշխարհայացքին և փիլիսոփայությանը բնորոշ օրորոցայիններ, որոնցում մինչ օրս գրեթե ոչինչ չի փոխվել։

 

 

Արվեստի երանգներ
Երաժշտական բնապատկեր
21/04/2025

Երաժշտական բնապատկեր

Աշխարհի ամենազարմանահրաշ՝ «երգող» քարանձավը Շոտլանդիայում է՝ Ստաֆա կղզում…

 

Արվեստի երանգներ
Մահվան դեմքը արվեստում
14/04/2025

Մահվան դեմքը արվեստում

XIV-XV դարերում արևմտաեվրոպական մշակույթն ամբողջությամբ «հեղեղված» էր մահվան թեմայով։ Արվեստի նման ուղղությունը շուտով ստանում է իր անվանումը՝ «Դանս Մակաբր» կամ «Մահվան պար»:

Արվեստի երանգներ
Վլտավա գետի ուղին
07/04/2025

Վլտավա գետի ուղին

Վլտավան Չեխիայի ամենաերկար գետն է (շուրջ 430 կիլոմետր)՝ Էլբայի ձախ վտակը: Չեխիայի ողջ պատմության ընթացքում այն կարևոր դեր է կատարել երկրի կյանքում: Իսկ չեխ կոմպոզիտոր Բեդրժիխ Սմետանայի «Վլտավա» սիմֆոնիկ պոեմը համարում են երկրի ոչ պաշտոնական օրհներգը:
Հենց այս հանճարեղ երկի ստեղծման մասին էլ կխոսենք այսօր:

Արվեստի երանգներ
130 տարի անց
31/03/2025

130 տարի անց

Շարունակում ենք մեր նախորդ հաղորդաժամի «Ավե Մարիա» կաթոլիկ աղոթքի թեման: Այսօր ձեզ կծանոթացնենք մեկ այլ «Ավե Մարիա» երաժշտական ստեղծագործության նույնքան հետաքրքիր պատմության, որը 18-րդ դարի գերմանացի կոմպոզիտոր Յոհան Սեբաստիան Բախի և 19-րդ դարի ֆրանսիացի կոմպոզիտոր, երաժշտական քննադատ Շառլ Գունոյի այսպես կոչված «համագործակցության» արդյունքն է:

 

Արվեստի երանգներ
Ավե Մարիա
24/03/2025

Ավե Մարիա

«Ավե Մարիան» սուրբ Աստվածամորը նվիրված ամենահայտնի կաթոլիկ աղոթքներից է։ Նրա տեքստի հիման վրա տարբեր ժամանակներում երաժշտական գլուխգործոցներ են ստեղծվել։
Այսօր մենք կանդրադառնանք Ֆրանց Շուբերտի «Էլենի երրորդ երգը» ստեղծագործությանը, որը հաճախ սխալմամբ անվանում են «Ավե Մարիա»:

 

Արվեստի երանգներ
Ստեղծագործական երազի առեղծվածը
17/03/2025

Ստեղծագործական երազի առեղծվածը

Ստեղծագործական երազներ տեսնելու ունակությունը հանճարներին բնորոշ ամենաանբացատրելի առեղծվածներից է: Մեզ են հասել բազմաթիվ պատմություններ այն մասին, որ այս կամ այն կարևորագույն նշանակության գյուտի հեղինակը կամ արվեստի հանճարեղ կոթող ստեղծողը երազի միջոցով է հուշում ստացել:

 

Արվեստի երանգներ
Հայդնի մեղմ ակնարկը
10/03/2025

Հայդնի մեղմ ակնարկը

Ավստրիացի կոմպոզիտոր Ֆրանց Յոզեֆ Հայդնը շուրջ երեք տասնամյակ անցկացրել է Էստերհազի իշխանների դղյակում, որն իր հարստությամբ ու շքեղությամբ չէր զիջում կայսեր պալատին:

 

Արվեստի երանգներ
Սուրճի գովազդը Բախի կյանքում
03/03/2025

Սուրճի գովազդը Բախի կյանքում

Շուրջ 300 տարի առաջ՝ 1732-1734 թվականներին, բարոկկո դարաշրջանի գերմանացի կոմպոզիտոր, երգեհոնահար և ջութակահար Յոհան Սեբաստիան Բախը գրում է իր հայտնի «Սրճային կանտատը», որը համարվում է սուրճ գովազդող երաժշտական առաջին ստեղծագործությունը։

 

Արվեստի երանգներ
Երաժշտական ինքնակենսագրություն
24/02/2025

Երաժշտական ինքնակենսագրություն

Հաղորդումը նվիրված է ռուս մեծանուն կոմպոզիտոր, դիրիժոր, մանկավարժ, երաժշտական քննադատ, ավելի քան 80 ստեղծագործությունների հեղինակ Պյոտր Չայկովսկու վերջին՝ 6-րդ սի մինոր սիմֆոնիայի պատմությանը։ Այս ստեղծագործությունը կարելի է համարել կոմպոզիտորի երաժշտական ինքնակենսագրությունը:

 

Արվեստի երանգներ
«Լուսնի սոնատ» կամ մի սիրո պատմություն
17/02/2025

«Լուսնի սոնատ» կամ մի սիրո պատմություն

№ 14 դո-դիեզ մինոր սոնատը, որը Լյուդվիգ վան Բեթհովենն անվանել է «ֆանտազիայի նման սոնատ» (sonata quasi una fantasia), 1802 թվականի ձմռանը Բոննում տպագրել է հրատարակիչ Նիկոլաուս Զիմրոկը: Երկի տիտղոսաթերթին գրված էր՝ «Նվիրված է կոմսուհի Ջուլիետա Գվիչարդիին»...

 

Արվեստի երանգներ
Ադաջիոյի հետքերով
10/02/2025

Ադաջիոյի հետքերով

Բարոկկո դարաշրջանի իտալացի կոմպոզիտոր, ջութակահար Տոմազո Ջովանի Ալբինոնիի սոլ մինոր ադաջիոն՝ գրված երգեհոնի և լարային գործիքների համար, այսօր աշխարհում ամենահայտնի և առավել հաճախ կատարվող երաժշտական գործերից է: Սակայն շատերը չգիտեն, որ Ալբինոնին գրեթե կապ չունի այս ստեղծագործության ստեղծման հետ:

 

Արվեստի երանգներ
Վալս
16/12/2024

Վալս

«Արվեստի երանգներ» հաղորդաշարի մեր եզրափակիչ թողարկումը նվիրված է պարերի արքային՝ վալսին․․․

Արվեստի երանգներ
Բալետ
02/09/2024

Բալետ

Պարերին նվիրված շարքից այսօր կանդրադառնանք դասական բալետի ստեղծման և զարգացման հակիրճ պատմությանը․․․

 

Արվեստի երանգներ
Պարահանդես
26/08/2024

Պարահանդես

Պարերի պատմությանը նվիրված շարքից այսօր կպատմենք պարահանդեսների մասին․․․

 

Արվեստի երանգներ
Կլոր պար կամ շուրջպար
12/08/2024

Կլոր պար կամ շուրջպար

Պարերի պատմությանը նվիրված շարքից այսօր կանդրադառնանք շուրջպարերին, որոնք բնորոշ են գրեթե բոլոր ազգերի պարարվեստին․․․

 

Արվեստի երանգներ