Հոգևոր զրույցներ
Կյանքի կոչում և նպատակ: Ներանձնական փնտրումներ և հոգևոր ճանապարհի ընտրություն: Դավանական մաքրություն, ուղղափառ գիտակցություն, սեփական ավանդության ճանաչողություն: Ինչ պատասխաններ է տալիս Եկեղեցին մեզ հուզող խնդիրներին: Ինչպիսին է հոգևորի և նյութականի փոխհարաբերությունը մարդու կյանքում: Կարելի՞ է այս կյանքում հասնել կատարելության: Ինչպես իրագործել քրիստոնեական պատվիրանները: Ինչպես վերաբերվել աղանդավորական շարժումներին: Ինչպես զերծ պահենք մեզ և մեր երեխաներին հոգևոր շեղումներից: Այս և այլ կարևոր հարցերի պատասխանները` «Հոգևոր զրույցներ» հաղորդաշարի քննարկումներում:
Արարատյան շաբաթ
Հոգեգալստյան տոնին հաջորդող Եղիական պահքը և Արարատյան շաբաթը։ Արարատյան շաբաթվա տոնակատարություններում ամփոփված հայ ազգային եկեղեցու հիմնադրման պատմությունը։ «Նահատակների արյունը եկեղեցու սերմն է». Հռիփսիմյանց և Գայանյանց կույսերի նահատակությունը և հայոց դարձը։ Հովհաննես Մկրտչի և Աթանագինես եպիսկոպոսի մասունքների բերումը Հայաստան։ Տոն Կաթողիկե Սբ Էջմիածնի, Լուսավորչի տեսիլքը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Մարդն իբրև Աստծո պատկեր
Պատկեր և նմանություն. Սուրբ Երրորդությունը և մարդու եռամասնյա բնությունը։ Մեղքի պատճառով հեռացումն աստվածային պատկերից։ Աստվածային մասնիկի որոնումը մարդու մեջ։ Անառակ որդու առակում որդիության պատվի վերականգնումը։ Քրիստոս իբրև նախաստեղծ պատկերին մարդկության վերադարձի ճանապարհ. «Հագե՛ք նոր մարդուն, որ նորոգված է ըստ իր Արարչի պատկերի» (Կող. Գ 10)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հոգեգալուստ
Սուրբ Հոգին տերունահաստատ Եկեղեցում։ Սուրբ Հոգու ներգործումը Եկեղեցու խորհուրդների միջոցով։ Տիրոջ Հոգու պատկերավորումները։ Մեր սրտերն իբրև Սուրբ Հոգու բնակարան. «Ձեր մարմինները տաճար են Սուրբ Հոգու, որը դուք Աստծուց եք առել և բնակվում է ձեր մեջ» (Ա Կոր. Զ 19, 20)։ Սուրբ Հոգու շնորհները Հայ Եկեղեցու աստվածաբանության մեջ։ Սուրբ Հոգով լցվելու աստվածաշնչյան դրվագները։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Կնոջ դերը Եկեղեցում
Հայրիշխանական հասարակության արտացոլումը Սուրբ Գրքում և եկեղեցական կարգավորության մեջ։ Հայ Եկեղեցու և ընդհանրական Եկեղեցու հայրերի դիրքորոշումը կանանց սպասավորության վերաբերյալ։ Արդի ժամանակներում կանանց համար բաց եկեղեցական ասպարեզները՝ աստվածաբանություն, սրբանկարչություն, վարչական ոլորտ, տիկնանց միություններ։ Եկեղեցական կյանքում կանանց ներգրավման քննարկվող հնարավորությունները՝ կնքամայրություն, սարկավագուհու պաշտոնի վերականգնում։
- Խոսնակ՝ Մարիաննա Ապրեսյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ննջեցյալների հիշատակություն
Տաղավար տոներին հաջորդող մեռելոց պատարագները, հոգեհանգստյան կարգ։ Հաղորդությունը Եկեղեցու երկրային և երկնային հարկերի միջև։ Հոգու ճակատագիրը հանդերձյալ կյանքում։ Քրիստոնեական դրախտի և դժոխքի պատկերավորումները։ Քրիստոնյայի երկրային ուղին և հուղարկավորությունը դեպի երկինք։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Սրբանկարչություն
Քրիստոնեական քարոզ պատկերների և գույների միջոցով, զգայական ընկալման դերը հավատի զորացման մեջ։ Աղոթական վիճակի և հավատքային ապրումի ներկայությունը սրբապատկերի արարման ընթացքում։ Նկարչական նյութերի և մակերեսի ընտրությունը։ Հայկական սրբանկարչական ավանդույթները և տերունական ու սրբոց պատկերների «հայացումը»։
- Խոսնակ՝ Տաթև Պետրոսյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Մայրության շնորհը
Որդեծնությունն իբրև աստվածադիր պատվիրան։ «Մարդ ծնեցի Աստծո զորությամբ» (Ծն. Դ 1)։ Որդեծնությունն աստվածաշնչյան և նահապետական կենցաղի կենտրոնում. Աբրահամ և Սառա, Եղկանա և Աննա, Զաքարիա և Եղիսաբեթ։ Մայրանալու դժվարությունները և հավատի ամրապնդումը։ Տիրամոր ավետումը։ Ծնողությունն իբրև աստվածանմանություն։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ամուսնալուծություն
Ամուսնական միության սրբությունը բոլոր կրոններում ու մշակույթներում։ Դրախտի ընտանիքը. ամուսնությունն իբրև օրհնություն։ Ինչ արժեքների շուրջ է կառուցվում քրիստոնեական ընտանիքը։ Ամուսինների հարգալից ու առողջ հարաբերության աստվածաշնչյան օրինակներ։ Ընտանեկան խնդիրների հոգևոր խորհրդատվություն։ Թունավոր միություն. ամուսնությունն իբրև ծանր բեռ։ Խրատ պսակադրության։
- Խոսնակ՝ Տ. Առնակ քհն․ Հարությունյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Կրոնական զբոսաշրջություն
Հետզատկական շրջանի համաժողովրդական ուխտագնացությունները։ Ուխտագնացության և կրոնական զբոսաշրջության զանազանությունը, զբոսավարի կարևոր դերակատարությունը։ Կրոնական հուշարձաններ կատարված այցերն իբրև հայրենաճանաչության, ազգային ինքնության ու հավատի ամրապնդման գործոն։ Մարդու հոգևոր հորիզոնի ընդլայնումը համաքրիստոնեական ու նաև ոչ քրիստոնեական կենտրոններ այցելելու շնորհիվ։
- Խոսնակ՝ Նադիա Հովհաննիսյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Տիրոջ Հարությանը սպասելիս
Սբ Զատիկն իբրև Ավագ շաբաթվա իրադարձությունների հանգուցալուծում։ Չարչարանաց ուրբաթն ու Տիրոջ հաղթական խաչի խորհուրդը։ «Եթե մեռանք Քրիստոսի հետ, հավատում ենք, որ Նրա հետ էլ կապրենք» (Հռոմ. Զ 8)։ Զատկական ցնծություն ծանր սգից հետո. «Դուք պիտի լաք և պիտի ողբաք, իսկ աշխարհը ուրախ պիտի լինի։ Դուք պիտի տրտմեք, բայց ձեր տրտմությունը ուրախության պիտի փոխվի… և ձեր ուրախությունը ոչ ոք ձեզնից չպիտի խլի» (Հովհ. ԺԶ 20, 22)։
- Խոսնակ՝ Տ. Հարություն քհն․ Սեփանյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ծաղկազարդ
«Երգ երգոց»-ում ներկայացված հարսի և փեսայի այլաբանությունը։ Երուսաղեմ մուտք գործող թագավորի կերպարը. Քրիստոս և հրեա ժողովրդի ակնկալիքները։ Չար մշակների առակը (Ղուկ. Ի 9-16)։ Երուսաղեմ հաղթական մուտքի և խաչի տառապալից ճանապարհի հակադրությունը։ «Եթե մեկը ծարավ է, թող Ինձ մոտ գա և խմի» (Հովհ. Է 37)։ «Տերը մոտ է» (Փիլիպ. Դ 5)։
- Խոսնակ՝ Տ. Առնակ քհն․ Հարությունյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Գալստյան կիրակի
Գալստյան կիրակիի աստվածաշնչյան ընթերցվածների (Ես. ԿԶ, Կող. Բ, Մատթ. ԻԲ-ԻԳ) մեկնություն։ Տիրոջ առաջին գալստյան մարգարեական պատկերը և Երկրորդ գալստյան սպասումը։ Հանկարծակի գալուստ, դատաստան և հատուցում։ Հրեա ժողովրդից անդրանկության խլումը և հեթանոսների որդեգրումն Աստծուն։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հավերժ երիտասարդ Եկեղեցին
Հայ Առաքելական Եկեղեցու երիտասարդները։ Եկեղեցիներին կից երիտասարդաց միություններ, թեմական միություններ, ՀԵՀԵՄ։ «Հիշի՛ր Արարչիդ քո երիտասարդության օրերին» (Ժող. ԺԲ 1)։ Երիտասարդի ընդգրկումը եկեղեցական կյանքում, հնարավոր խոչընդոտները։ Եկեղեցում երիտասարդին սպասող առողջ հոգևոր սնունդը, ջերմ միջավայրը և ուրախ ժամանցը։
- Խոսնակներ՝ Գերցինա Պետրոսյան, Էլեն Ծատուրյան, Լիլիթ Մկրտչյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Տնտեսի կիրակի
Անիրավ տնտեսի և Աղքատ Ղազարոսի առակների (Ղուկաս ԺԶ) այլաբանությունները։ Մեզանից յուրաքանչյուրն իբրև իրեն տրված կյանքի տնտես։ Նյութական հարստության ճիշտ գործածում։ Աստվածատուր շնորհներն ու կարողությունները շահեցնելու անհրաժեշտությունը։ Վերահաս դատաստանի գիտակցությունը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հիվանդություն
Մարմնավոր և հոգևոր տկարություն։ Հիվանդության հոգևոր պատճառը։ Մարմնի տկարությունը և հոգու զորացումը։ «Ես եմ քեզ բժշկող Տերը» (Ելք ԺԵ 26)։ Հիվանդությունն իբրև սթափեցնող միջոց։ Հիվանդախնամության առաքինությունը։ Մահն իբրև երկարատև հիվանդությունից բժշկում։
- Խոսնակ՝ Տ. Մեսրոպ քհն․ Արամյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ծառայասիրություն
«Ձեզանից ով կամենա մեծ լինել, թող լինի ձեր սպասավորը, և ձեզնից ով կամենա առաջին լինել, բոլորին ծառա թող լինի, որովհետև մարդու Որդին էլ չեկավ ծառայություն ընդունելու, այլ ծառայելու» (Մարկ. Ժ 43-45)։ «Երանելի է մանավանդ տալը, քան առնելը» (Գործք Ի 35)։ Փոխադարձ ծառայություն եկեղեցում և հասարակության մեջ։ «Սիրո՛վ ծառայեցեք միմյանց» (Գաղ. Ե 13)։
- Խոսնակ՝ Տ. Մեսրոպ քհն․ Արամյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Սուրբ Վարդանանց տոն
Ավարայրի խորհուրդը, Վարդան Մամիկոնյանի հավաքական կերպարը։ Վարդանանց պատերազմի հավատքային բաղադրիչը։ «Վասն հավատի և վասն Հայրենիքի» նշանաբանը։ «Իմացյալ մահն անմահություն է» կարգախոսի ընկալումը։ Հայ տղամարդկանց և ողջ ժողովրդի անվանակոչության տոնը։
- Խոսնակ՝ Տ. Հուսիկ քհն․ Դոխոլյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Հուսալքություն
Հուսահատությունն իբրև մեղք, հույսի ամրապնդումը հավատի ավելացմամբ։ «Թող հույսի Աստվածը լիացնի ձեզ ամենայն ուրախությամբ և խաղաղությամբ, որպեսզի Սուրբ Հոգու զորությամբ դուք հույսով առատանաք» (Հռոմ. ԺԵ 13)։ «Հույսը երբեք չի ամաչեցնում» (Հռոմ. Ե 5)։ «Հույսով ուրախացե՛ք, նեղության համբերե՛ք, հաճախակի աղոթե՛ք» (Հռոմ. ԺԲ 12)։
- Խոսնակ՝ Տ. Առնակ քհն․ Հարությունյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Կարեկցանք
Կարեկցանքն իբրև հոգևոր առաքինություն։ Մարդկության հանդեպ Աստծո անսպառ կարեկցանքն ու ողորմածությունը։ Աստվածային սիրո և կարեկցանքի մեծագույն դրսևորումը. «Եվ Բանը մարմին եղավ և բնակվեց մեր մեջ» (Հովհ. Ա 14)։ «Ուրախացողների հետ ուրախանալ, լացողների հետ լալ» (Հռ. ԺԲ 15)։ Բարի սամարացու առակը։
- Խոսնակ՝ Տ. Առնակ քհն․ Հարությունյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան
Ծխական համայնք
Ծխական համայնքն իբրև ընդհանրական Եկեղեցու հիմնարար միավոր։ Եկեղեցական ծուխի ավանդությունը Հայ Եկեղեցու սփյուռքյան և հայաստանյան թեմերում։ Աշխարհիկ անդամների ներգրավումը եկեղեցու կառավարման մեջ։ Ծխական կառույցների արդյունավետ աշխատանքի նախադրյալները։
- Խոսնակ՝ Տ. Տիրատուր քհն․ Սարդարյան
- Վարող՝ Վարդան սրկ․ Ասլանյան