Լիբրետոն գրված է Ալեքսանդր Պուշկինի «Բորիս Գոդունով» ողբերգության սյուժեի հիման վրա, սակայն կոմպոզիտորն օգտվել է նաև մի շարք պատմագիտական հոդվածներից և Նիկոլայ Կարամզինի «Ռուսական պետության պատմությունը» աշխատությունից: Մուսորգսկին օպերայի առաջին խմբագրումն ավարտին հասցրել է 1869 թվականին, իսկ երկրորդը՝ 1872-ին։ Օպերան առաջին անգամ բեմադրվել է 1874 թ. հունվարի 27-ին Սանկտ- Պետերբուրգի Մարիինյան թատրոնում։

Վիեննայի արքունական օպերային թատրոնի տնօրինությունը 1822 թվականին Ֆրանց Շուբերտին օպերա է պատվիրում: Շուբերտն ընտրում է Յոզեֆ Կուպելվայզերի լիբրետոն, որի հիմքում ասույթներ են ֆրանկների թագավոր Կառլոս Մեծի և Մավրիտանիայի թագավոր Ֆիերաբրասի մասին:  Սակայն հետագայում թատրոնի տնօրինությունը հրաժարվում է Ֆրանց Շուբերտի «Ֆիերաբրաս» օպերան բեմադրելու իր որոշումից:
Շուբերտն այդպես էլ չտեսավ իր օպերայի բեմադրությունը, պատվիրատուները անգամ չվճարեցին կոմպոզիտորին այդ ստեղծագործության համար: Նրա մահից 7 տարի անց՝ 1835 թվականի մայիսի 7-ին, Վիեննայի Յոզեֆշտադտի թատրոնում օպերան ներկայացվում է համերգային կատարմամբ՝ որոշ կրճատումներով: Իսկ 1897 թվականին ավստրիացի դիրիժոր և կոմպոզիտոր Ֆելիքս Մոտլը Բադենի պետական թատրոնում ներկայացնելու համար նորովի է խմբագրում «Ֆիերաբրաս» օպերան՝ ավելացնելով բալետային համարներ Շուբերտի այլ ստեղծագործություններից, որոշ համարներում էլ օգտագործելով այլ կոմպոզիտորների գործեր: Օպերայի՝ Մոտլի խմբագրած տարբերակը բավական երկար ժամանակ բեմադրվել է օպերային թատրոններում: Սակայն նրա իսկական և ամբողջական տարբերակը ներկայացվել է Վիեննայի պետական օպերային թատրոնում 1988 թվականին՝ դիրիժոր Կլաուդիո Աբբադոյի ղեկավարությամբ:

1864 թվականի սկզբին ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Ժակ Օֆենբախն իր նոր օպերետի համար սյուժե փնտրելիս ընտրում է հին հույն բանաստեղծ Հոմերոսի «Իլիական» էպիկական պոեմը: Լիբրետոն գրում են Անրի Մեյլակն ու Լյուդովիկ Ալևին:
Օպերետն առաջին անգամ ներկայացվել է 1864 թվականի դեկտեմբերի 17-ին Փարիզում:

Ֆրանսիացի կոմպոզիտորի ներշնչանքի աղբյուրը իսպանացի գրող Միգել դե Սերվանտես Սաավեդրայի հանրահայտ «Հնարամիտ ասպետ Դոն Կիխոտ Լամանչեցին» վեպը չէր, այլ նրա ժամանակակցի՝ ֆրանսիացի գրող Ժակ լը Լորենի «Բարձրահասակ ասպետը» (կամ, համաձայն այլ թարգմանությունների, «Թախծոտ ասպետը») պիեսը: Պիեսի հիման վրա լիբրետո է գրել Անրի Կենը, որի հետ Ժյուլ Մասնեն համագործակցում էր 1894 թվականից:
Մասնեն Դոն Կիխոտի դերերգը հատուկ գրել է ռուս հանրաճանաչ օպերային երգիչ Ֆյոդոր Շալյապինի համար:
Օպերան առաջին անգամ հանդիսատեսին է ներկայացվել 1910 թվականի փետրվարի 19-ին Մոնտե-Կառլոյում:
«Դոն Կիխոտ» օպերան բաղկացած է հինգ գործողությունից։

Այս սյուժեով բալետ բեմադրելու գաղափարն առաջարկել է Ռուսաստանի Կայսերական թատրոնների տնօրեն Իվան Վսեվոլոժսկին: Նա բալետի լիբրետոն ստեղծել է ժամանակի հայտնի բալետմայստեր Մարիուս Պետիպայի հետ: Լիբրետոն գրելիս Վսեվոլոժսկին օգտվել է Պերոյի հեքիաթի միայն առաջին մասից: Նա շրջանցել է Ավրորայի, արքայազն Դեզիրեի ու նրա չար խորթ մոր հետագա ճակատագրին վերաբերող երկար հատվածը: Վսեվոլոժսկին ու Պետիպան հեքիաթի սյուժեն չեն փոփոխել: Նրանք փոփոխել են հեքիաթի ոճը՝ բարոյախրատական պատմությունից այն վերածելով հեքիաթային ու շլափայլ ներկայացման:
Բալետն առաջին անգամ ներկայացվել է 1890 թվականի հունվարի 3-ին Սանկտ-Պետերբուրգի Մարիինյան թատրոնում:
«Քնած գեղեցկուհին» բալետը կունկնդրեք Ռուսաստանի ազգային նվագախմբի կատարմամբ (դիրիժոր՝ Միխայիլ Պլետնյով)։

1881 թվականին ֆրանսիացի կոմպոզիտոր Լեո Դելիբը Փարիզի ազգային երգիծական օպերային թատրոնի տնօրինությունից արևելյան թեմայով օպերա գրելու պատվեր է ստանում  և ստեղծում «Լակմեն»։ «Լակմեի»  հիմքում ընկած է Պիեռ Լոտիի «Լոտիի ամուսնությունը» վեպը։ Ֆրանսերեն լիբրետոն հեղինակել են Էդմոն Գոնդինեն և Ֆիլիպ Ժիլը:
Օպերայի գործողությունները տեղի են ունենում 19-րդ դարի վերջին քառորդում Հնդկաստանում: «Լակմեի» պրեմիերան տեղի է ունեցել 1883 թվականի ապրիլի 14-ին Փարիզի ազգային կոմիկական օպերային թատրոնում:

Այս ստեղծագործությունը բաղկացած է մեկ գործողությունից, նախաբանից ու վերջաբանից:
Օպերայի դիպաշարը հիմնված է Դանտե Ալիգիերիի «Աստվածային կատակերգության» «Դժոխք» մասի 5-րդ երգի վրա: Լիբրետոն գրել է Մոդեստ Չայկովսկին: Չնայած անզուգական երաժշտությանը՝ օպերան 1906 թ. պրեմիերայից հետո խաղացանկային չդարձավ: Այն վերաբեմադրվեց 1973 թվականին Մոսկվայի Մեծ թատրոնում՝ դիրիժոր Մարկ Էրմլերի ղեկավարությամբ:

Այս կոմիկական օպերան (իտալերեն՝ օպերա-բուֆֆա) բաղկացած է մեկ գործողությունից: Լիբրետոյի հիմքում, հավանաբար, Յակոպո Նելլիի «Աղախին-տիրուհի» կատակերգությունն է: Իտալերեն լիբրետոյի հեղինակն է Ջենարո Ֆեդերիկոն:
«Աղախին-տիրուհի» օպերան Պերգոլեզին գրել է որպես 3 գործողությունից բաղկացած «Հպարտ բանտարկյալը» օպերա-շարքի ընդմիջումների միջև ներկայացվող միջնախաղ՝ ինտերմեդիա:
Օպերայի պրեմիերան տեղի է ունեցել 1733 թվականի օգոստոսի 28-ին Նեապոլի «Սան Բարտոլոմեո» թատրոնում:

1933 թվականին հայտնի շեքսպիրագետ, Լենինգրադի Կիրովի անվան (այժմ՝ Մարիինյան) օպերայի և բալետի թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Սերգեյ Ռադլովը Սերգեյ Պրոկոֆևին առաջարկել է երաժշտություն գրել այս երկի թեմայով: Կոմպոզիտորն իսկույն անցել է գործի: Երաժշտության ստեղծմանը զուգահեռ նա Ռադլովի ու ժամանակի հայտնի թատերական քննադատ և դրամատուրգ Ադրիան Պիոտրովսկու հետ մշակել է լիբրետոն:
«Ռոմեո և Ջուլիետ» բալետն առաջին անգամ ներկայացվել է 1938 թվականի դեկտեմբերի 30-ին Չեխիայի Բռնո քաղաքում: Հայրենական բեմում այն, բազում խոչընդոտներ հաղթահարելուց  հետո, ներկայացվեց 1940 թվականի հունվարի 11-ին:
Ըստ կլավիրի՝ բալետը բաղկացած է 4 գործողություններից և 9 տեսարաններից, բայց սովորաբար բեմադրությունների ժամանակ երկրորդ պատկերը բաժանում են 4 առանձին տեսարանների, իսկ վերջին՝ 4-րդ գործողությունը, որը բաղկացած է ընդամենը մեկ տեսարանից, միացնում են 3-րդ գործողությանը՝ որպես վերջաբան:

Այս օպերայի իտալերեն լիբրետոյի հեղինակն անհայտ է. հայտնի է միայն, որ այն գրվել է ըստ Անտոնիո Սալվիի երկի, որի հիմքում Լյուդովիկո Արիոստոյի «Մոլեգնած Օռլանդո» հերոսական պոեմն է:
Հենդելը 36 տարիների ընթացքում գրել է շուրջ 40 օպերա՝ «Ալմիրայից» մինչև վերջինը՝ «Դեյդամիան»:
«Արիոդանտ» օպերան առաջին անգամ բեմադրվել է Լոնդոնի նորաբաց «Քովենթ Գարդեն» թատրոնում 1735 թվականի հունվարի 8-ին: Հանդիսատեսին ներկայացվել է ընդամենը 11 անգամ։ Գլխավոր դերերգը կատարել է ժամանակի հռչակավոր կաստրատ երգիչ Ջովանի Կարեստինին։
Ինչպես և Հենդելի այլ օպերաներ, «Արիոդանտը» նույնպես ժամանակի երաժշտական հովերի փոփոխության պատճառով ավելի քան 200 տարի մոռացության է մատնվել: Այն կրկին բեմադրվել է 1971 թվականին։ 

Վերդիի այս օպերայի լիբրետոյի հեղինակն է Արրիգո Բոյտոն, իսկ դիպաշարի հիմքում Վիլյամ Շեքսպիրի համանուն ողբերգությունն է:
«Օթելլո» օպերայի պրեմիերան տեղի ունեցավ 1887 թվականի փետրվարի 5-ին Միլանի «Լա Սկալա» օպերային թատրոնում: 74-ամյա կոմպոզիտորի օպերան  գրված էր բոլորովին նոր ոճով, նոր եռանդով:  Հանդիսատեսն այն ընդունում է մեծ ցնծությամբ: Շուտով օպերան ճանաչվում է ողջ աշխարհում և ընդունվում որպես Վերդիի առավել կատարյալ ստեղծագործություններից մեկը:

Այս օպերայի լիբրետոն Մոցարտին առաջարկել է նրա վաղեմի ընկերը՝ թատերական գործարար Էմմանուել Շիկանեդերը: Վերջինս լիբրետոն գրել է ոգիների ու փերիների մասին Քրիստոֆ Մարտին Վիլանդի ֆանտաստիկ պոեմների ու կախարդական հեքիաթների թեմաներով՝ օգտագործելով որոշ մանրամասներ այլ հեղինակների երկերից: Շիկանեդերը լիբրետոյում ներառել է նաև մասոնական ծիսական գաղտնի փորձություններ ու խորհրդավոր կերպարանափոխություններ:
Լիբրետոյի սկզբնական տարբերակում շատ էին հակասություններն ու հեքիաթային հորինվածքները, իսկ հապճեպ ձևափոխումն է՛լ ավելի էր վատթարացրել խառնաշփոթը: Բայց Մոցարտը կարողանում է այս պարզունակ դիպվածաշարում արտահայտել բարոյա-փիլիսոփայական լուրջ գաղափարներ: Նրան ոգեշնչում էին մարդկանց հավասարության և եղբայրության կարգախոսները, հավատն առ բարությունը և բարոյական կատարելության ձգտումը:
«Կախարդական սրինգ» օպերան առաջին անգամ ներկայացվեց հանդիսատեսին 1791 թվականի սեպտեմբերի 30-ին: Ներկայացումից երկու ամիս անց մահացավ 36 տարին դեռ չբոլորած Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտը՝ մեզ թողնելով մեկը մյուսին չզիջող հանճարեղ ստեղծագործությունների հսկայական ժառանգություն:

Յոհան Շտրաուս-որդու «Չղջիկ» երգիծական օպերետի լիբրետոն ստեղծվել է գերմանացի թատերագիր Յուլիուս Ռոդերիխ Բենեդիկսի «Բանտարկություն» կատակերգության հիման վրա: Դրամատուրգներ Հանրի Մելյակն ու Լյուդովիկ Հալևին փոքր-ինչ վերամշակել են Բենեդիկսի ստեղծագործությունը և գրել վոդևիլ:
Պիեսի հաջողությունը Փարիզում այնքան մեծ էր, որ Վիեննայի «Ան դեր Վին» թատրոնի տնօրեն Մաքսիմիլիան Շտայները որոշում է այն բեմադրել: Երկի վերափոխման աշխատանքը Շտայները հանձնարարում է ավստրիացի դրամատուրգ և կոմպոզիտոր Ռիխարդ Ժենեին: Բայց և այնպես, «Չղջիկը» հավանաբար չէր բեմադրվի, եթե Յոհան Շտրաուս-որդու ընկերներից մեկը չկարդար պիեսը: Վերջինս «Ան դեր Վին» թատրոնի տնօրենին առաջարկում է երաժշտությունը հանձնարարել Շտրաուսին:
Յոհանն Շտրաուս-որդին մեծ խանդավառությամբ է սկսում իր գործը: Լիբրետոն այնքան էր նրան դուր եկել, որ երաժշտությունը գրում է մեկուկես ամսում:

Չայկովսկու «Շչելկունչիկ» բալետի դիպաշարը փոխառված է Էռնստ Թեոդոր Ամադեուս Հոֆմանի «Մարդուկ-Ջարդուկը և մկների թագավորը» հեքիաթ-վիպակից: Բալետի լիբրետոյի հիմքում, սակայն, Ալեքսանդր Դյումա-հոր «Շչելկունչիկի պատմությունը» հեքիաթի 1844 թվականի փոխադրությունն է, որը «Թատերական հանրագիտարանում» սխալմամբ վերագրվել է Ալեքսանդր Դյումա-որդուն: Չայկովսկին բալետի վրա աշխատել է հանրաճանաչ բալետմայստեր Մարիուս Պետիպայի հետ: Բալետի  պրեմիերան տեղի է ունեցել 1892 թվականի դեկտեմբերի 6-ին Մարիինյան թատրոնում՝ «Իոլանտա» օպերայի հետ մեկտեղ:

«Ֆիդելիոն» Բեթհովենի միակ ավարտուն օպերան է։ Սյուժեի հիմքում իրական պատմություն է մի քաղբանտարկյալի մասին, որի կինն անձնազոհաբար ամուսնուն փրկել է անխուսափելի վախճանից: Օպերայում առկա դրամատիզմը, բարոյական պաթոսը, հերոսականությունը, ամուսնական սիրո մաքրության և ուժի փառաբանումը, բռնապետության դեմ պայքարի մղումը հարազատ էին Բեթհովենին, նրա գաղափարներին։

«Ազատ հրաձիգը» օպերան համարվում է գերմանական առաջին իրական ռոմանտիկ օպերա։ Երկի հիմքում Գերմանիայում և Չեխիայում լայնորեն տարածված հին լեգենդն է երիտասարդ որսորդի մասին, սակայն լիբրետոյի ավարտը տարբերվում է լեգենդում եղածից: Հեղինակի՝ Յոհանն Ֆրիդրիխ Կինդի կամքով՝ բարու և չարի հակամարտության մեջ հաղթում է բարին, և հերոսների համար ամեն ինչ բարեհաջող է ավարտվում։
Կառլ Մարիա ֆոն Վեբերն «Ազատ հրաձիգ» օպերան գրել է ազգային-ազատագրական պայքարի բուռն վերելքի ժամանակ՝ լիովին արդարացնելով դեմոկրատ հանդիսատեսի սպասումները։ Այն գնահատվել է ոչ միայն որպես գեղարվեստական հանճարեղ երևույթ, այլև որպես հայրենասիրական նշանակություն ունեցող հզոր ստեղծագործություն։

«Ռուսլան և Լյուդմիլա» օպերայի ստեղծման միտքը Միխայիլ Գլինկան հղացել է դեռևս Ալեքսանդր Պուշկինի օրոք։ Կոմպոզիտորը մտադիր էր այն ստեղծել հենց Պուշկինի լիբրետտոյի հիման վրա, սակայն պոետի հանկարծակի վախճանի պատճառով ստիպված եղավ դիմելու իր ընկերների օգնությանը. լիբրետտոն գրելիս նրան օգնել են Վալերիան Շիրկովը, Կոնստանտին Բախտուրինը, Նեստոր Կուկոլնիկը և այլք։
Այս ստեղծագործության մեջ Գլինկան էպիկական շունչ է հաղորդել կերպարներին, զարգացրել երկի բովանդակությունը, նախանշել է ռուսական օպերայի ապագա ուղիները, ստեղծել օպերային դրամատուրգիայի նոր տեսակներ, որոնք հիմնված են սիմֆոնիզմի զարգացման, հակադիր կերպարների բախման ու համադրման և առանձին ավարտուն պատկերների հաջորդականության վրա:

Անգլիացի կոմպոզիտոր Հենրի Փյորսելի «Դիդոնե և Էնեաս» օպերան ստեղծվել է ըստ Պուբլիոս Վերգիլիոսի «Էնեական» էպիկական պոեմի 4-րդ մասի, որտեղ հեղինակը պատմում է Տրոյայի առասպելական հերոս Էնեասի մասին: Լիբրետոյի հեղինակն է Նահում Թեյթը: «Դիդոնե  և Էնեաս»-ը Հենրի Փյորսելի առաջին երաժշտական դրաման է: Հատուկ պատվերով` կոմպոզիտորն այն գրել է 1689 թվականին՝ Ջոզիաս Փրիստի աղջիկների դպրոցի ավարտական միջոցառմանը ներկայացնելու համար:

Կամիլ Սեն-Սանսի «Սամսոն և Դալիլա» օպերայի հիմքում Սամսոնի և Դալիլայի մասին աստվածաշնչյան հայտնի պատմությունն է: Լիբրետոյի հեղինակն է Ֆերդինանդ Լեմերը: Օպերայի պրեմիերան կայացել է Վայմարում 1877 թվականին՝ գերմաներենով, Ֆերենց Լիստի ղեկավարությամբ:

«Օրփեոս և Եվրիդիկե» օպերայի լիբրետոն գրել է Ռանիերի դե Կալցաբիջին՝ ընտրելով Վերգիլիոսի «Գեորգիկներ»-ում նկարագրված հին հունական առասպելի տարբերակը։ Օպերայում անտիկ հերոսները ներկայացված են վեհ և հուզիչ պարզությամբ և արտահայտում են սովորական մահկանացուներին բնորոշ իրական զգացմունքներ: Օպերայի ավարտը, ի տարբերություն առասպելի, երջանիկ է: