Մտորումներ
Հաճախ ենք մենք մեր առօրյա կյանքում գիտակցաբար կամ անգիտակցաբար գործածում մտքեր, արտահայտություններ, որոնք աստվածաշնչյան խոսքեր են, բայց արդյո՞ք գիտենք այս անգին խոսքերի իմաստն ու նշանակությունը: Արդյո՞ք անտեղի և անհարկի չենք մեջբերում դրանք: Ահա այս մասին է ձեզ պատմում «Մտորումներ» հաղորդաշարը:
Առողջներին բժիշկ պետք չէ
Այս արտահայտությունը կենցաղում կիրառվում է որպես բարի խրատների, ինչպես նաև բժշկական խորհուրդների մերժում: Այն վերցված է Մատթեոսի Ավետարանի իններորդ գլխից:
Ընտրել լավ մասը
Այս արտահայտությունը առօրյա կյանքում օգտագործվում է լավագույն ճակատագիր ընտրելու, ամենահարմարն ընդունելու, ամենաշահավետ որոշումը կայացնելու իմաստներով: Այն վերցված է Ղուկասի Ավետարանից:
Պղինձ, որ հնչում է
Նշանակում է արտաքնապես ինչ-որ մեծ և շատ զրնգուն մի բան, որն ըստ էության դատարկ է ու անպտուղ: Հաճախ այդպես է ասվում անտաղանդ, դատարկախոս հռետորի վերամբարձ, հանդիսավոր հնչող, բայց անբովանդակ խոսքի մասին: Արտահայտությունը վերցված է Կորնթացիներին ուղղված առաջին թղթի 13-րդ գլխից, ուր Պողոս առաքյալը հնչեցնում է «սիրո օրհներգը»:
Դալար վայրեր
Արտահայտությունը նշանակում է հաճելի, հանգիստ, առատ վայր: Հեգնանքով գործածվելիս հակառակ իմաստն ունի` հարբեցողության, անառակության, մոլեխաղերի վայր: Վերցված է 22-րդ սաղմոսից: Սաղմոսներն Աստծո փառաբանությունն են Աստծո տանը: Սաղմոսի եբրայերեն անվանումը «միզմոր» է և նշանակում է հանուն Աստծո փառքի երգեցողություն: Սաղմոսները հարյուրավոր լեզուներով երգվում են ամբողջ աշխարհում:
Բենիամին
Բենիամին անձնանունն օգտագործվում է ծնողների կողմից առավել շատ սիրված և նրանց քնքուշ հոգատարությամբ շրջապատված որդի, հաճախ կրտսեր որդի իմաստով: Քանանացիների հնարավոր հարձակման ահից ջլատված Հակոբին Աստված պատվիրում է գնալ Բեթել, ուր մի ժամանակ Եսավի ձեռքից փրկվելու համար փախուստի դիմած Հակոբին Նա ուխտ էր արել: Բեթելը` «Աստծո Տունը», սուրբ վայր էր, և նրանք, ովքեր պատերազմին իրենց մասնակցությամբ և կուռքերին պաշտամունք մատուցելով պղծվել էին, նախքան իրենց ճանապարհը շարունակելը պետք է այդտեղ մաքրվեին:
Լավ չէ, որ մարդ միայնակ լինի
Նշանակում է, որ մարդ պետք է ամուսնանա, միայնակ դժվար է ապրել: Արտահայտությունը վերցված է Ծննդոց գրքից, որը պատմում է աշխարհի ծագման մասին և ցույց տալիս Իսրայելի տեղն այդ աշխարհում: Որպեսզի ժամանակակից ընթերցողը ճիշտ գնահատի նրա առաջին գլուխների բովանդակությունը, պետք է մտովի իրեն պատկերացնի 3000 տարի առաջ հին Մերձավոր Արևելքում ապրող մարդու տեղում: Այդ մարդիկ լավ գիտեին աշխարհի ստեղծման վերաբերյալ բազում բաբելոնյան և եգիպտական պատմություններ:
Քրտինք թափել/ Երեսի քրտինքով հացն ուտել
«Երեսի քրտինքով» կամ «քրտինք թափելով» աշխատել նշանակում է դառը, տքնաջան, շատ աշխատել, դատել, բանել: Արտահայտությունը վերցված է Ծննդոց գրքի երրորդ գլխից: «Աստված ստեղծեց երկինքն ու երկիրը և կարգավորեց դրանք: Աստված վեցերորդ օրն ավարտեց արարչագործությունը և Իր կատարած բոլոր գործերից հետո` յոթերորդ օրը, հանգստացավ»:
Ադամի տարվանից
Այս արտահայտությունը (Սաղմ. 16:8) օգտագործվում է հին, վաղեմի ժամանակների իմաստով: Ադամն ինչպես մարդկության նախահոր անձնանունն է, այնպես էլ բոլոր մարդկանց ընդհանուր անվանումը: Համաձայն «Ծննդոց» գրքի` Աստված աշխարհի արարման վեցերորդ օրն ասաց. «Մարդ ստեղծենք մեր կերպարանքով ու նմանությամբ, նա թող իշխի ծովի ձկների, երկնքի թռչունների, ողջ երկրի անասունների և երկրի վրա սողացող բոլոր սողունների վրա: Եվ Աստված մարդուն ստեղծեց Իր պատկերով, Աստծո պատկերով ստեղծեց նրան, արու և էգ ստեղծեց նրանց»:
Աչքի լույսի պես պահել
Նշանակում է ինչ-որ մեկին կամ ինչ-որ բան առանձնահատուկ հոգատարությամբ, խնամքով, զգուշավորությամբ, աչալրջորեն պահել-պահպանել (Բ Օր. 32:10): «Երկրորդումն Օրինաց» գրքի 31-րդ գլխից տեղեկանում ենք, որ Մովսեսն օրենքների բոլոր խոսքերը գրանցեց մատյանում, այն տվեց քահանաներին` Ղևիի որդիներին, որոնք ուսամբարձ տանում էին Տիրոջ ուխտի Տապանակը, և իսրայելացի ծերերին: Հետո վկայության խորանի մոտ տեղի է ունենում հանդիսավոր արարողություն, որի ժամանակ Մովսեսը ժողովրդի առաջնորդությունը հանձնում է Հեսուին:
Ծառայել մամոնային
Ծառայել մամոնային նշանակում է մտահոգվել միայն հարստության, նյութական արժեքների համար, տրվել մարմնական հաճույքներին: Արտահայտությունը վերցված է Մատթեոսի Ավետարանի 6-րդ գլխից: Այդ գլխի 19-34-րդ համարներում՝ Լեռան քարոզում, Հիսուսը խոսում է հարստության և անվտանգության մասին: Ի հակակշիռ անցողիկ նյութական արժեքների, որոնք ամենից շատ են զբաղեցնում մեր ուշադրությունը, Քրիստոսն Իր աշակերտներին կոչ է անում առաջին տեղը հատկացնել Աստծուն, դրանով իսկ պատշաճը հատուցել հավիտենական արժեքներին և վստահել մեր երկնային Հորը՝ բավարարելու մեր նյութական կարիքներն այստեղ՝ երկրի վրա:
Երկրի աղը
Այս արտահայտությունը խորհրդանշում է ժողովրդի, հասարակության ամենաակտիվ ուժը, նրա ամենանշանավոր մարդկանց: Աստվածաբանության մեջ տարբերում են աղի երեք իմաստ` 1. փչանալուց պահպանելու իմաստ, 2. կեցությանը համ տալու իմաստ, 3. մարդկանց մեջ Աստծո արքայության քաղցի զգացմունքն առաջացնելու իմաստ: Արտահայտությունը վերցված է Մատթեոսի Ավետարանի 5-րդ գլխից:
Սողոմոնն իր ամբողջ փառքի մեջ
Առօրյա կյանքում այս արտահայտությունն օգտագործում են հետևյալ նշանակությամբ` հարուստ մարդ, որն անամոթաբար ցուցադրում է իր ունեցվածքը, իշխանությունն ու զորությունը: Վերցված է Ղուկասի Ավետարանի 12-րդ գլխից, որտեղ 13-34 համարներում խոսվում է մարդկանց նյութական մտահոգությունների մասին:
Ձեր մարգարիտները խոզերի առջև մի՛ գցեք
Այս արտահայտությունը վերցված է Մատթեոսի Ավետարանի յոթերորդ գլխից: Լեռան քարոզում Հիսուսն այլ թեմաներից զատ խոսեց նաև մարդկանց չդատելու անհրաժեշտության մասին: Մատթեոսն ուրիշներին չդատելու հատվածն ավարտում է առաջին հայացքից դժվարըմբռնելի և ասածի հետ կապ չունեցող խոսքով. «Մի՛
տվեք սրբությունը շներին և ձեր մարգարիտները խոզերի առաջ մի՛ գցեք, որպեսզի դրանք ոտքի կոխան չանեն և դառնալով ձեզ չպատառոտեն» (Մատթ. Է 6):
Ինչ որ մարդ սերմանում է, նույնը և կհնձի
Սա նշանակում է, որ ամեն ոք պատասխանատու է իր արարքների, գործերի, խոսքերի համար: Առօրյայում կիրառվում է մի քիչ այլափոխված ձևը. «Ինչ որ ցանես, այն կհնձես»: Ասել է թե՝ ինչպիսին աշխատանքն է, այնպիսին էլ արդյունքն է: Այս արտահայտությունը վերցված է Գաղատացիների թղթից:
Գաղատացիների թուղթն առավելապես քննում է հիմնարար աստվածաբանական խնդիրներից մեկը, որին բախվում էին առաջին քրիստոնյաները. Հիսուս Քրիստոսի Ավետարանն ինչպե՞ս կարող է ներգործել հրեաների և մնացած ժողովուրդների բաժանման վրա:
Երկնքի արքայություն
Այս արտահայտությունն առօրյա կյանքում օգտագործվում է երջանկության և երանության իմաստով, երբ մեկին ասում են, որ վերջինս իբր գտնվում է երկնային արքայության մեջ, ապահով, երանելի վիճակում: Այս արտահայտությունը վերցված է Մատթեոսի Ավետարանի 3-րդ գլխից և այս ձևով հանդիպում է միայն այդ Ավետարանում: «Հովհաննես Մկրտիչն իր քարոզչության օրերին ասում էր. «Ապաշխարեցեք, որովհետև երկնքի արքայությունը մոտեցել է»:
Գրագիրներ և օրենսգետներ
Երբ Բաբելոնյան գերությունից հետո Իսրայելում դադարեցին մարգարեությունները, որոշ մարդիկ սկսեցին նախանձախնդրորեն պահպանել և ուսումնասիրել եղած Սուրբ Գրքերը: Քրիստոսի ծննդից առաջ և հետո շուրջ մեկ դար նրանք դարձան հրեա ժողովրդի միջավայրում ամենաազդեցիկ այրերը: Նրանց անվանում էին գրագիրներ և օրենսգետներ:
Սադուկեցիներ
Հիսուս Քրիստոսի ժամանակներում հրեաների շրջանում փարիսեցիների կուսակցության կողքին կար մեկ այլ` սադուկեցիների կուսակցությունը: Ի տարբերություն փարիսեցիների` նրանք, ըստ Հովսեպոս Փլաբիոսի, մերժում էին հոգևոր հայրերի ավանդությունը և ընդունում էին միայն Մովսեսի օրենքը:
Փարիսեցիներ
Այսօր փարիսեցի են անվանում կեղծ բարեպաշտին, կեղծավոր, դատարկաբան անձանց: Նոր Կտակարանի ժամանակներում փարիսեցիները կազմում էին ամենաբազմաքանակ և հզոր կուսակցությունը հրեաների շրջանում:
Պղնձե օձ
«Թվեր» գրքի 21-րդ գլուխը պատմում է Քանաանի մատույցներում իսրայելացիների նվաճումների մասին: Ավետյաց երկիր մտնելու համար նրանք ստիպված էին շրջանցել Եդոմը` նպատակադրվելով Քանաանին մոտենալ մյուս կողմից: Քանանացիներին դա հայտնի դարձավ, և նրանք որոշեցին կանխել իսրայելացիներին` առաջինը հարձակվելով նրանց վրա:
Ապաշխարող Մագդաղենացի
Այս արտահայտության սկզբնաղբյուրն Աստվածաշունչն է, և այն առավելապես գործածվում է Արևմուտքում: Մարիամ անունով մի կնոջ միջից Հիսուսը յոթ չար ոգիներ է դուրս հանում: Դրանից հետո Մարիամը դառնում է Քրիստոսի աշակերտն ու հավատարիմ հետևորդը, ներկա է լինում Նրա խաչելությանը և թաղմանը: Մարիամ Մագդաղենացին այն երեք կանանցից էր, որոնք խունկ էին գնել ու գնացել գերեզման, որպեսզի օծեին Հիսուսի մարմինը, և որոնց էլ հրեշտակն ավետում է հարության մասին: Նա առաջինը տեսավ հարություն առած Հիսուսին: Մագդաղենացի բառը ցույց է տալիս Մարիամի ծննդավայրը` Մագդալան: