Համաշխարհային դասական երաժշտություն

Համաշխարհային դասական երաժշտություն

Դասական երաժշտության պատմություն: Մեծ կոմպոզիտորների կյանքը և ստեղծագործությունները: Կատարողական արվեստ: Դասական երաժշտության մեծանուն կատարողների կյանքը և վաստակը: Դասական երաժշտությունը արդի աշխարհում: Ժամանակակից կոմպոզիտորներ և կատարողներ: Այս ամենի մասին` «Համաշխարհային դասական երաժշտություն» հաղորդաշարի հաղորդումներում:

 

Կոմիտասի «Գիշերերգ»-ը շշնջում է «Խաղաղութիւն ամենեցուն»
16/07/2024

Կոմիտասի «Գիշերերգ»-ը շշնջում է «Խաղաղութիւն ամենեցուն»

Հաղորդման առանցքում Կոմիտասի «Գիշերերգն» է՝ Գյոթեի խոսքերով: Հաղորդման հեղինակը վերլուծում է երգը, ներկայացնում այն Կոմիտասի գործերի համատեքստում, զուգահեռներ անցկացնում Ֆերենց Լիստի ու Ֆրանց Շուբերտի համանուն երգերի հետ: Անդրադառնում է նաև Արևելքի և Արևմուտքի մշակութային ներդաշնակման և այլ խնդիրներին։

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Բարոկ երաժշտության հովերով
09/07/2024

Բարոկ երաժշտության հովերով

Հաղորդումն անդրադառնում է 20-րդ դարում բարոկ ժամանակաշրջանի երաժշտության ու թանգարանային, բնիկ նվագարանների գործածման, կատարողական ոճի, սկզբունքների «վերածննդին», «ավթենտիկ կատարողականության» ուսուցմանը և տարածմանը։

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Խորեն Պալյան
11/06/2024

Խորեն Պալյան

Հաղորդումը նվիրված է հոգևոր երգարվեստի հայտնի գիտակ և կատարող Խորեն Պալյանի հիշատակին: Հաղորդման հեղինակն անդրադառնում է անվանի երգչի առաքելությանը՝ հոգևոր, ինչպես նաև ազգային-հայրենասիրական երգի քարոզչությանը՝ սկսած անհավատության տարիներից մինչև նրա երկրային կյանքի ավարտը: Պալյանի համատեղ համերգները Լուսինե Զաքարյանի և երգեհոնահար Վահագն Ստամբոլցյանի հետ մեծապես նպաստել են սերունդների քրիստոնեական դաստիարակությանը, մեծացրել Հայաստանի համբավը միջազգային ասպարեզում:

 

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Սրտից սիրտ
28/05/2024

Սրտից սիրտ

Հաղորդումը նվիրված է երաժշտության ուսուցման բնագավառում հայրեր-որդիներ փոխհարաբերություններին, մատաղ սերնդին երաժշտության «արքայություն» ուղղորդելու արվեստին։ Անդրադարձ է կատարվում տարբեր ժամանակների մեծ մանկավարժներին և նրանց սաներին՝ սկսած Բախից և նրա զավակներից, մինչև Լ․ Աուեր, Հ. Նալբանդյան, Ն. Զվերև, Ի. Գալամյան, Պ. Ստոլյարսկի և այլք։ Հիշատակվում են նաև Բախի, Մոցարտի, Շումանի, Բրամսի, Կոմիտասի, Արամ Խաչատրյանի և այլոց ստեղծած մանկական ստեղծագործությունները։

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Նրան ծափահարել է Ավետիք Իսահակյանը
14/05/2024

Նրան ծափահարել է Ավետիք Իսահակյանը

Հաղորդումը նվիրված է չեխ վիրտուոզ ջութակահար և կոմպոզիտոր Յան Կուբելիկին (1880-1940)։ Ժամանակակիցները նրան անվանում էին «Նոր Պագանինի», «Ջութակի Լիստ»։ Մեծ հայրենասեր էր, բարձր էր պահում արվեստագետի արժանապատվությունը․ նա հրաժարվել էր Ավստրո-Հունգարիայի կայսեր առաջարկած ազնվական տիտղոսից և շքանշանից, բայց սիրով ընդունել Պագանինիի դիմանկարը և նրա մազերից մի փունջ, որոնք նվիրել էր նրա որդին։

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Ալֆրեդ Շնիտկե, Կոնցերտ՝ Նարեկացու խոսքերով
23/04/2024

Ալֆրեդ Շնիտկե, Կոնցերտ՝ Նարեկացու խոսքերով

Հաղորդումը նվիրված է Շնիտկեի խմբերգային կոնցերտին՝ Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» աղոթագրքի հիման վրա գրված։ Կոմպոզիտորի խոստովանությամբ՝ «Կոնցերտը ստեղծելու ընթացքում Նարեկացու ոգին թևածում էր իմ սենյակում... Նարեկացին էր շարժում իմ գրիչը»:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Գեորգ Ֆիլիպ Տելեման
16/04/2024

Գեորգ Ֆիլիպ Տելեման

Հաղորդումը նվիրված է 17-18-րդ դդ. գերմանացի կոմպոզիտոր, կապելմայստեր Գեորգ Տելեմանի կյանքին և ստեղծագործությանը։ Տելեմանին համարում էին երաժշտության «լուսավորիչ»․ նա առաջին աշխարհիկ համերգների կազմակերպիչն էր, առաջին «երաժշտական ընկերությունների» հիմնադիրը։ Նրա բազմաբեղուն արվեստն ընդգրկում է ժամանակի բոլոր ժանրերը։

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Երաժշտությունը և կրոնը (Իգոր Ստրավինսկի) (մաս Բ)
09/04/2024

Երաժշտությունը և կրոնը (Իգոր Ստրավինսկի) (մաս Բ)

Հաղորդման 2-րդ մասում հեղինակը թարգմանաբար ներկայացնում է Իգոր Ստրավինսկու «Դիալոգներ» գրքի «Երաժշտությունը և կրոնը» գլուխը, որտեղ կոմպոզիտորը, ի պատասխան Ռոբերտ Քրաֆթի, շարադրում է հոգևոր երաժշտության իր փիլիսոփայությունը:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Երաժշտությունը և կրոնը (Իգոր Ստրավինսկի) (մաս Ա)
02/04/2024

Երաժշտությունը և կրոնը (Իգոր Ստրավինսկի) (մաս Ա)

Հաղորդման 1-ին մասում լուսաբանվում է կրոնի, հավատի բախտորոշ դերը երաժշտության մեջ՝ Դավթի սաղմոսներից սկսած մինչև Ստրավինսկի և Շնիտկե: Ներկայացվում են նաև Բախի, Բրամսի, Կոմիտասի հոգևոր երաժշտության գլուխգործոցները:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Հելմուտ Վալխա
26/03/2024

Հելմուտ Վալխա

Նշանավոր գերմանացի երգեհոնահար Հելմուտ Վալխայի կյանքը ոգու հաղթանակն է նյութի հանդեպ: Կուրանալուց առաջ անգիր էր սովորում ու հիշողության մեջ կուտակում Բախի ստեղծագործությունները: Այդ կերպ Հելմուտ Վալխան փորձում էր պահել մայր մտնող արևը: Հաղորդումն անդրադառնում է երաժշտի կյանքին:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Հայնրիխ Շյուտց, «Սրբազան սիմֆոնիա»
19/03/2024

Հայնրիխ Շյուտց, «Սրբազան սիմֆոնիա»

Հաղորդումը նվիրված է գերմանական օպերայի, բալետի, օրատորիայի հիմնադիր Հայնրիխ Շյուտցին (16-17-րդ դդ.): Վերլուծվում է կոմպոզիտորի «Սրբազան սիմֆոնիաներից» մեկը, որի հիմքում Հիսուսի կոչն է. «Եկե՜ք Ինձ մոտ, բոլոր հոգնածներդ ու բեռնավորվածներդ, և Ես ձեզ կհանգստացնեմ» (Մատթ. ԺԱ 28):

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Տաղերգություն
12/03/2024

Տաղերգություն

Հաղորդումը նվիրված է հայ միջնադարյան երաժշտաբանաստեղծական արվեստին: Վերլուծվում են Գրիգոր Նարեկացու «Աչքն ծով ի ծով» և Հարություն Ալամդարյանի «Պարերգություն» տաղերը, դրանց մեղեդու և խոսքերի իմաստաբանությունը և ներդաշնակությունը: Տաղերը հնչում են Կոմիտասի անվան քառյակի ալտահար Ալեքսանդր Կոսեմյանի կատարմամբ:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Մոնոդիա, պոլիֆոնիա և հոգևոր երաժշտություն (մաս Բ)
20/02/2024

Մոնոդիա, պոլիֆոնիա և հոգևոր երաժշտություն (մաս Բ)

Հաղորդման երկրորդ մասում հեղինակը համեմատում է միաձայնության և բազմաձայնության հնարավորությունները, տարբեր աղբյուրների և իր դիտարկումների հիման վրա հաստատում այն փաստը, որ բազմաձայն երաժշտությունն ի զորու է առավել համակողմանի արտահայտելու մարդու ներաշխարհը, նրա փոխհարաբերությունները հասարակության, բնության և Արարչի հետ:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Մոնոդիա, պոլիֆոնիա և հոգևոր երաժշտություն (մաս Ա)
06/02/2024

Մոնոդիա, պոլիֆոնիա և հոգևոր երաժշտություն (մաս Ա)

Հաղորդման առաջին մասը ներկայացնում է այն պատմական ուղին, որը միաձայն երաժշտությունն անցել է սկզբնավորումից մինչև բազմաձայնություն՝ պոլիֆոնիա և հոմոֆոնիա: Ընդգծվում է նաև Եկեղեցու վճռորոշ դերն այդ գործընթացում:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Ջութակահար Մայքլ Ռաբին (1936-1972)
30/01/2024

Ջութակահար Մայքլ Ռաբին (1936-1972)

«Բացառիկ, անսպառ տաղանդ», — այսպես է բնութագրել Մայքլ Ռաբինին նրա ուսուցիչ Իվան Ղալամյանը: Հաղորդման հեղինակը պատմում է հրաշամանուկ Մայքլի կյանքի և գործունեության մասին, ներկայացնում ջութակահարի նվաճումները, նրա արվեստի յուրօրինակությունը, որի փայլուն դրսևորումներից է Չայկովսկու կոնցերտը, որ հնչում է հաղորդման ընթացքում։

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Նիկոլայ Մադոյանի «Բախիանան»
23/01/2024

Նիկոլայ Մադոյանի «Բախիանան»

Հաղորդումը ներկայացնում է Բախի 2-րդ պարտիտան՝ ջութակահար Նիկոլայ Մադոյանի «մարաթոնյան» մենահամերգից, որտեղ նա կատարել էր Բախի մենանվագ սոնատների և պարտիտաների շարքն ամբողջությամբ: Այս ելույթը Մադոյանի մենանվագային համերգաշարի հերթական օղակներից մեկն էր: Մինչ այդ նա կատարել էր հայ կոմպոզիտորների բոլոր հայտնի պիեսները, Բեթհովենի բոլոր 10 սոնատները և այլն:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Մոցարտի «Մանուշակ» և Շուբերտի «Գրետխենը ճախարակի մոտ» երգերը
02/01/2024

Մոցարտի «Մանուշակ» և Շուբերտի «Գրետխենը ճախարակի մոտ» երգերը

Հաղորդման 1-ին մասը նվիրված է դասական ռոմանսի առաջնեկ՝ Մոցարտի «Մանուշակ» երգին, 2-րդ մասը՝ Շուբերտի «Գրետխենը ճախարակի մոտ» երգին: Երկու երգերն էլ գրված են Գյոթեի խոսքերով: Եթե «Մանուշակը» մի դրամատիկ տեսարան է, ապա «Գրետխենը»՝ ողբերգական: Երկու երգերն էլ նորարարական են, որտեղ գերիշխում են զուտ երաժշտության օրենքներն ու միջանցիկ զարգացումը, ինչը վառ կերպով արտահայտվում է նվագակցության մեջ: Երկուսն էլ կանխորոշեցին այս ժանրի հետագա զարգացումը:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Յոհաննես Բրամս
26/12/2023

Յոհաննես Բրամս

Հաղորդումը նվիրված է 19-րդ դարի գերմանացի կոմպոզիտոր Յոհաննես Բրամսի կյանքի և ստեղծագործական ուղուն: Կոմպոզիտորն իր արվեստում ամփոփել է այն նվաճումները, որոնք արևմտաեվրոպական երաժշտությունը ձեռք է բերել իր զարգացման 500 տարվա ընթացքում:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Ստեփան Լուսիկյան, «Գողգոթա» (մաս Բ)
12/12/2023

Ստեփան Լուսիկյան, «Գողգոթա» (մաս Բ)

Հաղորդման 2-րդ մասում շարունակվում է կոնցերտի ձևի և բովանդակության վերլուծությունը, բացահայտվում են ազդեցությունները, խորհրդանիշները, վերծանվում է դրանց իմաստը: Հաղորդումն ավարտվում է կոնցերտի հեղինակային կատարման ձայնագրությամբ: Նվագակցում է Հալլեի օպերային թատրոնի (Opernhaus) նվագախումբը՝ Ռոլանդ Քլյուտիգի ղեկավարությամբ։

Համաշխարհային դասական երաժշտություն
Ստեփան Լուսիկյան, «Գողգոթա» (մաս Ա)
05/12/2023

Ստեփան Լուսիկյան, «Գողգոթա» (մաս Ա)

«Գողգոթա» դաշնամուրային կոնցերտը կոմպոզիտոր Ստեփան Լուսիկյանի «կարապի երգն» է, Սվետլանա Նավասարդյանի բնորոշմամբ՝ այն «ոսկե վարդը, որը նա դրել է երաժշտության պատվանդանին»: Հաղորդման 1-ին մասում ներկայացվում է այն երաժշտական դաշտը, որտեղ բացվել է այդ «ոսկե վարդը»:

Համաշխարհային դասական երաժշտություն